డీమ్యాట్ ఎకౌంటు తెరవడం యొక్క లక్షణాలు మరియు ప్రయోజనాలు

1996 సంవత్సరంలో భారతదేశంలో డిమాట్ అకౌంట్లు ప్రవేశపెట్టబడ్డాయి, దీనికి ముందు షేర్లు మరియు సెక్యూరిటీలు భౌతికంగా జారీ చేయబడ్డాయి మరియు వాణిజ్యం చేయబడ్డాయి. ఉచిత డిమాట్ ఖాతాను తెరవడం యొక్క ప్రాముఖ్యత ఏమిటంటే, పెట్టుబడిదారులు తమ సెక్యూరిటీలను ఎలక్ట్రానిక్ పద్ధతిలో వారి డిమాట్ ఖాతాల్లో ఉంచడానికి అనుమతిస్తుంది. ఇది పెట్టుబడి పెట్టడం, హోల్డింగ్, పర్యవేక్షణ మరియు ట్రేడింగ్, వేగవంతమైన, సౌకర్యవంతమైన మరియు ఖర్చు-సామర్థ్యం కలిగిన విధానాన్ని చేస్తుంది.

డిమాట్ అకౌంట్ యొక్క ప్రయోజనాలు

ఇవి డిమాట్ అకౌంట్ యొక్క కొన్ని ప్రయోజనాలు:

1. తక్కువ రిస్క్
2. సులభమైన హోల్డింగ్
3. ఆడ్ లాట్స్
4. తగ్గించబడిన ఖర్చులు
5. తగ్గించబడిన సమయం

ఈ ప్రయోజనాల వివరాలు క్రింద ఇవ్వబడ్డాయి:

• తక్కువ రిస్క్:

దొంగతనం, నష్టాలు లేదా నష్టాల కారణంగా భౌతిక సెక్యూరిటీలు ప్రమాదకరమైనవి. అదనంగా, చెడు డెలివరీలు లేదా నకిలీ సెక్యూరిటీలు మరింత రిస్కులు ఉంటాయి. ఈ రిస్కులు ఒక డిమాట్ అకౌంట్ తెరవడంతో పూర్తిగా తొలగించబడతాయి, ఇది హోల్డర్లకు వారి పెట్టుబడులన్నింటినీ ఎలక్ట్రానిక్ రూపంలో ఉంచే అవకాశాన్ని అందిస్తుంది..

• సులభమైన హోల్డింగ్:

భౌతిక సర్టిఫికెట్లను నిర్వహించడం అనేది విసుగు కలిగిన ఉద్యోగం. అంతేకాకుండా, వారి పర్ఫార్మన్స్ ట్రాక్ చేయడం అనేది ఒక అదనపు బాధ్యత. డిమాట్ అకౌంట్ హోల్డర్లు ఒకే అకౌంట్ ద్వారా వారి అన్ని పెట్టుబడులను పెట్టుకోవడానికి మరియు ట్రాక్ చేయడానికి మరింత సౌకర్యవంతంగా చేయవచ్చు.

• ఆడ్ లాట్స్:

భౌతిక సర్టిఫికెట్లు, కొనుగోలు మరియు అమ్మకం నిర్దిష్ట పరిమాణాల్లో మాత్రమే సాధ్యమయ్యాయి. ఆడ్ లాట్స్ లేదా సింగిల్ సెక్యూరిటీతో వ్యవహరించే సౌకర్యం కూడా అందుబాటులో లేదు. డిమాట్ అకౌంట్లు ఈ సమస్యను తొలగిస్తాయి.

• తగ్గించబడిన ఖర్చులు:

భౌతిక సర్టిఫికెట్స్ స్టాంప్ డ్యూటీ, హ్యాండ్లింగ్ ఛార్జీలు మరియు ఇతర ఖర్చులు వంటి అనేక అదనపు ఖర్చులు ఉన్నాయి. ఈ అదనపు ఖర్చులు డిమాట్ అకౌంట్లతో పూర్తిగా తొలగించబడతాయి.

• తగ్గించబడిన సమయం:

కాగితం పని తొలగింపు కారణంగా, ఒక లావాదేవీని పూర్తి చేయడానికి అవసరమైన సమయం తగ్గించబడుతుంది. తగ్గిన సమయ అవసరం ఖాతాదారునికి తక్కువ సమయంలో మరియు ఎక్కువ సామర్థ్యంతో భద్రతా హోల్డింగ్‌ల అమ్మకాలు చేయడానికి వీలు కల్పిస్తుంది.

డిమాట్ అకౌంట్లు సరళమైనవి, ఫస్-ఫ్రీ మరియు అత్యంత లాభదాయకమైనవి. ఈ రోజు మరియు కాలంలో, అవ్వి ఆర్థిక ప్రణాళిక కోసం తప్పనిసరి.

మీకు డిమాట్ అకౌంట్ ఎందుకు అవసరం?

భౌతిక సెక్యూరిటీలను ఎలక్ట్రానిక్ రూపంలో మార్చడం ఐచ్ఛికం ఎందుకంటే ఒక పెట్టుబడిదారుడు భౌతిక లేదా ఎలక్ట్రానిక్ ఫార్మాట్లో సెక్యూరిటీలను కలిగి ఉంచడానికి అనుమతించబడుతారు కాబట్టి. అయితే, దాని డీమెటీరియలైజ్డ్ కౌంటర్ పార్ట్స్ తో పోలిస్తే భౌతిక సర్టిఫికేట్లను పర్యవేక్షించడం చాలా కష్టం.

అదనంగా, భౌతిక రూపంలో సెక్యూరిటీలను కొనుగోలు చేయడం లేదా అమ్మడం కష్టం. భౌతిక షేర్లలో వ్యవహరించే ఏజెంట్ల సంఖ్య, అలాగే భౌతిక షేర్లను కొనుగోలు చేయాలనుకుంటున్న కొనుగోలుదారుల సంఖ్య, డీమెటీరియలైజ్డ్ సెక్యూరిటీలలో లావాదేవీలు జరిపే వ్యక్తులతో పోలిస్తే చాలా తక్కువగా ఉంటుంది.

డిమాట్ అకౌంట్ యొక్క ఫీచర్లు

• సులభమైన షేర్ ట్రాన్స్ఫర్లు:

షేర్లను కొనుగోలు చేయడం లేదా అమ్మడం కోసం పెట్టుబడిదారులు డెలివరీ ఇంస్ట్రక్షణ్  స్లిప్ (DIS) లేదా రిసిప్ట్ ఇంస్ట్రక్షణ్ స్లిప్ (RIS) ద్వారా వారి హోల్డింగ్స్ బదిలీ చేయవచ్చు. ఈ స్లిప్లు ఒక ట్రాన్సాక్షన్ ను సజావుగా అమలు చేయడానికి అవసరమైన అన్ని వివరాలను అందించడానికి యూజర్లకు అనుమతిస్తాయి.

• వేగవంతమైన డీమెటీరియలైజేషన్ & సెక్యూరిటీల రీమెటీరియలైజేషన్:

డిమాట్ అకౌంట్ హోల్డర్లు భౌతిక సర్టిఫికెట్లను ఎలక్ట్రానిక్ ఫారంగా మార్చడానికి వారి డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్ (DP) కు సూచనలను అందించవచ్చు. ప్రత్యామ్నాయంగా, అవసరమైతే, ఎలక్ట్రానిక్ సెక్యూరిటీలు భౌతిక రూపంలో తిరిగి మార్చబడవచ్చు.

• లోన్ పొందడానికి తాకట్టు పెట్టుకునే సదుపాయం:

అనేక ఋణదాతలు రుణగ్రహీతల డిమాట్ ఎకౌంటులో నిర్వహించబడే సెక్యూరిటీల పై రుణాలను అందిస్తారు. ఈ హోల్డింగ్స్ ను ఖాతాదారులు రుణాలను పొందడానికి కొలేటరల్ గా ఉపయోగిస్తారు.

• ఫ్రీజింగ్ డిమాట్ అకౌంట్లు:

డిమాట్ అకౌంట్ హోల్డర్లు అవసరమైతే, ఒక నిర్దిష్ట వ్యవధి కోసం వారి అకౌంట్లను ఫ్రీజ్ చేయవచ్చు. ఒకరి డిమాట్ ఖాతాలో ఊహించని డెబిట్ లేదా క్రెడిట్‌ను నిరోధించాలనుకుంటే ఈ ఎంపిక ప్రయోజనకరంగా ఉంటుంది. ఖాతాలో ఉంచబడిన నిర్దిష్ట పరిమాణాల కోసం ఫ్రీజింగ్ ఎంపిక కూడా అందుబాటులో ఉంటుంది.

• బహుళ యాక్సెసింగ్ ఎంపికలు:

డిమాట్ అకౌంట్లు ఎలక్ట్రానిక్ గా ఆపరేట్ చేయబడతాయి, అంటే ఇవి బహుళ మోడ్లను ఉపయోగించి యాక్సెస్ చేయవచ్చు. ఈ అకౌంట్లను కంప్యూటర్, స్మార్ట్ ఫోన్ లేదా ఇతర స్మార్ట్ డివైస్లను ఉపయోగించి ఇంటర్నెట్ ద్వారా యాక్సెస్ చేయవచ్చు.

• వేగవంతమైన E-సౌకర్యం:

నేషనల్ సెక్యూరిటీస్ డిపాజిటరీ లిమిటెడ్ (NSDL) వినియోగదారులను స్లిప్‌ను భౌతికంగా DPకి సమర్పించే బదులు ఎలక్ట్రానిక్‌గా ఇన్‌స్ట్రక్షన్ స్లిప్‌లను పంపడానికి అనుమతిస్తుంది. ఇది విధానాన్ని మరింత సౌకర్యవంతమైనది చేస్తుంది మరియు తక్కువ సమయం తీసుకుంటుంది.

• కార్పొరేట్ ప్రయోజనాలు & చర్యలు:

కంపెనీలు తమ పెట్టుబడిదారులకు డివిడెండ్లు, వాపసు చెల్లింపులు లేదా వడ్డీని అందిస్తే, ఈ ప్రయోజనాలు ఆటోమేటిగ్గా డిమాట్ ఖాతాదారులకు అందుబాటులో ఉంటాయి. అదనంగా, బోనస్ సమస్యలు, రైట్ షేర్లు లేదా స్టాక్ స్ప్లిట్ వంటి కార్పొరేట్ చర్యలు అన్ని వాటాదారుల డిమాట్ ఖాతాలో స్వయంచాలకంగా నవీకరించబడతాయి.

షేర్ల యొక్క డీమెటీరియలైజేషన్ & రీమెటీరియలైజేషన్

• షేర్ల యొక్క డీమెటీరియలైజేషన్:

భౌతిక సెక్యూరిటీలు (షేర్లు, స్టాక్స్, మ్యూచువల్ ఫండ్ యూనిట్లు, బాండ్లు, డిబెంచర్లు మొదలైనవి) ను ఎలక్ట్రానిక్ రూపంలోకి మార్చే ప్రక్రియను డీమెటీరియలైజేషన్ అని అంటారు. డిమెటీరియలైజేషన్ సెక్యూరిటీ మరియు సౌకర్యంతో సహా ఫ్లెక్సిబిలిటీని అందిస్తుంది. సర్టిఫికెట్ ఫోర్జరీలు, ముఖ్యమైన షేర్ సర్టిఫికెట్ల నష్టం మరియు సర్టిఫికెట్ ట్రాన్స్ఫర్లలో పరిణామాత్మక ఆలస్యాలు వంటి భౌతిక ఫార్మాట్ లో షేర్ సర్టిఫికెట్లను కలిగి ఉండటం. డీమెటీరియలైజేషన్ కస్టమర్లకు వారి భౌతిక సర్టిఫికెట్లను ఎలక్ట్రానిక్ ఫార్మాట్ గా మార్చడానికి అనుమతించడం ద్వారా ఈ ఇబ్బందులను తొలగిస్తుంది.

షేర్ల యొక్క రీమెటీరియలైజేషన్:

సెక్యూరిటీల ఎలక్ట్రానిక్ హోల్డింగ్లను (షేర్లు, స్టాక్స్, మ్యూచువల్ ఫండ్ యూనిట్లు, బాండ్లు, డిబెంచర్లు మొదలైనవి) భౌతిక రూపంలోకి మార్చే ప్రక్రియను రీమెటీరియలైజేషన్ అని పిలుస్తారు.

• రీమెటీరియలైజేషన్ విధానంలో ఈ క్రింది దశలు ఉంటాయి:
  1. ఖాతాదారుడు రీమ్యాట్ అభ్యర్థన ఫారం (RRF) నింపి, దానిని డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్ (DP) కు సమర్పించాలి
  2. అభ్యర్థనను ధృవీకరించిన తర్వాత, డిపి దానిని డిపాజిటరీకి ఫార్వర్డ్ చేస్తుంది మరియు హోల్డర్ కు సంతకం చేయబడిన మరియు స్టాంప్ వేయబడిన అక్నాలెడ్జ్మెంట్ స్లిప్ జారీ చేస్తుంది
  3. డిపాజిటరీ (NSDL లేదా CDSL) అప్పుడు కంపెనీ యొక్క షేర్ ట్రాన్స్ఫర్ ఏజెంట్లకు ఈ అభ్యర్థనను ధృవీకరిస్తుంది
  4. ఆ తరువాత, షేర్ ట్రాన్స్ఫర్ ఏజెంట్ ఈ సర్టిఫికెట్లు మరియు హోల్డర్ కు పంపిస్తుంది మరియు డిపాజిటరీకి ఒక నిర్ధారణను పంపుతుంది
  5. DP అకౌంట్ హోల్డర్ కు ఒక రీమెటీరియలైజేషన్ సమాచారాన్ని పంపుతుంది

డీమెటీరియలైజ్డ్ షేర్లతో షేర్ హోల్డర్ యొక్క హక్కులు

డీమెటీరియలైజ్డ్ షేర్ల షేర్ హోల్డర్లకు వీటికి హక్కు ఉంటుంది:

1.   ప్రకటించబడి మరియు ఆమోదించబడినట్లయితే హక్కులు, షేర్లు, బోనస్ మొదలైనవి అందుకోవడానికి
2.   వార్షిక నివేదికలు లేదా ఏదైనా ఇతర వ్యవధిగత నివేదికలను అందుకోవడానికి
3.   అప్రూవ్ చేయబడిన విధంగా, ఏవైనా డివిడెండ్లను అందుకోవడానికి
4.   నోటీసులు, పోస్టల్ బ్యాలెట్ ఫారంలు, మరియు సాధారణ సమావేశాల వివరణాత్మక స్టేట్‌మెంట్‌లను      అందుకోవడానికి
5.   సాధారణ సమావేశాలలో పాల్గొనండి మరియు ఓట్ వేయడం
6.   కంపెనీ ద్వారా ఫిక్స్ చేయబడిన పని గంటలలో తనిఖీ కోసం చట్టబద్ధమైన రిజిస్టర్లు మరియు డాక్యుమెంట్లు డిమాండ్ చేయడం
7.   సాధారణ సమావేశాలలో ఏదైనా పరిష్కారంపై పోల్ డిమాండ్ చేయడం

సాధారణంగా, ఒక డిమాట్ షేర్ హోల్డర్ భౌతిక రూపంలో షేర్లను కలిగి ఉన్న వారి సమాన హక్కులను ఆనందిస్తారు.