మనము మన బ్యాంక్ అకౌంట్ లో చెక్కును జమ చేసిన తరువాత, మనము సాధారణంగా బ్యాంక్ అకౌంట్ స్టేట్మెంట్ ను నిర్ధారిస్తాము, అందువల్ల నిధులు మన అకౌంట్ లో జమ అయ్యాయని మనము తెలుసుకోవచ్చు. అయినప్పటికీ, ట్రేడర్లు వారి డీమాట్ అకౌంట్ యొక్క స్టేట్మెంట్ ను తరచుగా తనిఖీ చేయరు. అలా చేయడం యొక్క లక్ష్యం, కొనుగోలు చేసిన సెక్యూరిటీలు మన డీమాట్ అకౌంట్ లో జమ చేయబడ్డయా అని తెలుసుకోవడం. అయితే, మీ డీమాట్ అకౌంట్ స్థితిని క్రమం తప్పకుండా తనిఖీ చేయడం ముఖ్యం. ఎందుకు అని తెలుసుకోవడానికి చదవండి.
షేర్లు ఎలా ఉంచబడతాయి?
భారతదేశంలో ట్రేడ్ చేయబడే అన్ని సెక్యూరిటీలను ఎలక్ట్రానిక్ లేదా డీమెటీరియలైజ్డ్ రూపంలో రెండు డిపాజిటరీ లలో సెంట్రల్ డిపాజిటరీ సర్వీసెస్ లిమిటెడ్ (CDSL) మరియు నేషనల్ సెక్యూరిటీస్ డిపాజిటరీ లిమిటెడ్ (NSDL) ఏదో ఒక దానిలో ఉంచుతారు. ఈ డిపాజిటరీలు ఒక రకమైన షేర్ల నిధిలాగా పనిచేస్తాయి. మీ షేర్లను నిల్వ చేయడమే వాటి లక్ష్యం. NSDL మరియు CDSL మీ షేర్లను మీ బ్రోకరేజ్ లేదా డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్ (DP) ద్వారా స్వీకరిస్తాయి మరియు పెట్టుబడిదారుల నుండి నేరుగా కాదు.
మీరు మీ డీమాట్ అకౌంట్ స్థితిని ఎందుకు తనిఖీ చేయాలి
పరిష్కారం మరియు చెల్లింపు తరువాత, మీ కొనుగోలు షేర్లను మీ బ్రోకర్ మీ డీమాట్ అకౌంట్ లోకి సాధారణ ఉమ్మడి అకౌంట్ నుండి బదిలీ చేశారని నిర్ధారించుకోవడం చాలా అవసరం. చెల్లింపు ముందుకు సాగిన తర్వాత షేర్లు స్వయంచాలకంగా బదిలీ అవుతుందని సాధారణంగా భావించబడుతుంది. చాలా సందర్భాలలో, ఇది నిజం కావచ్చు. అయితే, కొన్ని సందర్భాల్లో, కొనుగోలు చేసిన షేర్లు ఒకరి డీమాట్ అకౌంట్ లోకి బదిలీ చేయబడకపోవచ్చు. బదులుగా, వాటిని ఇతర అకౌంట్ హోల్డర్ లకు మార్జిన్ అవసరంగా బ్రోకర్ అవసరమైన దానికంటే ఎక్కువసేపు సాధారణ ఉమ్మడి అకౌంట్ లో ఉంచవచ్చు.
చెక్ మొత్తాన్ని మీ అకౌంట్ కు క్రెడిట్ చేయడానికి ఎంచుకోని బ్యాంక్ అకౌంట్ తో దీన్ని పోల్చవచ్చు. బదులుగా, మీకు చెందిన మొత్తాన్ని తమ అకౌంట్ లో ఉంచడానికి బ్యాంక్ ఎంచుకుంటుంది. మీ డీమాట్ అకౌంట్ లో మీరు ఇటీవల కొనుగోలు చేసిన షేర్లను కలిగి ఉండకపోవడం వల్ల కలిగే చిక్కులు ఏమిటి? మొదటిది బహుళ రిస్క్ లకు అనవసరంగా బహిర్గతం. మీ షేర్లను మీ బ్రోకర్ మరొక వినియోగదారుని పట్ల అప్పగింత బాధ్యత కోసం ఉపయోగించుకునే అవకాశం ఉంది మరియు మీకు ఇది కూడా తెలియకపోవచ్చు.
అందువల్ల, దీనివల్ల కలిగే రిస్క్ ఏమిటంటే, మీ బ్రోకర్ మీకు తెలియకుండానే మీ షేర్ లను మూడవ పార్టీకి అప్పుగా ఇవ్వవచ్చు. అదనంగా, మీ బ్రోకర్ మీ షేర్లను వారి మార్జిన్ అవసరాలకు ఒక నిర్దిష్ట మార్పిడితో ఉపయోగించుకోవచ్చు. ఈ సందర్భంలో, విపరీతంగా మార్కెట్ పడిపోయినప్పుడు మీ షేర్లు అదే ఎక్స్ఛేంజ్ ద్వారా అమ్ముడయ్యే ప్రమాదం ఉంది. చెడ్డ దృష్టాంతం ఏమిటంటే, ఈ సందర్భంలో, బ్రోకర్ సమయానికి ఆ మార్పిడికి అదనపు మార్జిన్ ఇవ్వలేకపోవచ్చు.
డీమాట్ అకౌంట్ స్థితిని తనిఖీ చేయడానికి సమయం తీసుకోకపోవటం యొక్క చివరి చిక్కు ఏమిటంటే, మీ అకౌంట్ కు ఇంకా బదిలీ చేయని డివిడెండ్ మరియు మీరు కొనుగోలు చేసిన షేర్ల వంటి కార్పొరేట్ చర్య ప్రయోజనాలను మీరు పొందలేరు. మీ బ్రోకర్ మీ స్థానంలో ఈ ప్రయోజనాలను అందుకుంటారు. అందువల్ల, మీరు కొనుగోలు చేసిన షేర్లు మీ బ్రోకరేజ్ ద్వారా సాధారణ ఉమ్మడి అకౌంట్ నుండి మీ స్వంత డీమాట్ అకౌంట్ లోకి త్వరగా బదిలీ అయ్యేలా చూడటం చాలా ముఖ్యం.
డీమాట్ అకౌంట్ స్థితిని ఎలా తనిఖీ చేయాలి?
‘డీమాట్ అకౌంట్ స్థితిని ఎలా తనిఖీ చేయాలి’ అనే ప్రశ్నను ఇప్పుడు ఎందుకు చూసుకోవాలో మనకు అర్థం అయినందున, కొంతమంది డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్స్ వ్యక్తిగత ట్రేడర్లకు వారి అకౌంట్-హోల్డింగ్ స్టేట్మెంట్ లను క్రమం తప్పకుండా పంపుతారని గుర్తుంచుకోండి. ఇది నెలవారీ లేదా త్రైమాసికం ఆవర్తన ప్రాతిపదికన ఉండవచ్చు. అయితే, కొంతమంది DP లు తమ ట్రేడర్లకు అకౌంట్ హోల్డింగ్ స్టేట్మెంట్ పంపరు. కాబట్టి ఈ ట్రేడర్లు డీమాట్ అకౌంట్ స్థితిని ఎలా తనిఖీ చేస్తారు?
ఇటువంటి సందర్భాల్లో, పెట్టుబడిదారులు తమ ట్రేడింగ్ మరియు డీమాట్ అకౌంట్ కు ఆన్‌లైన్ యాక్సెస్ ను ఎంచుకోవచ్చు, అక్కడ వారు తమ హోల్డింగ్ లను చూడవచ్చు. బ్యాంక్ అకౌంట్ SMS హెచ్చరికల మాదిరిగానే, డీమాట్ అకౌంట్ SMS హెచ్చరికలను కూడా ఆన్ చేయవచ్చు. ఏదైనా షేర్లు స్వయంచాలకంగా వ్యయం చేయబడినప్పుడు లేదా జమ అయినప్పుడు, ఒకరు దాని కోసం ఒక సందేశాన్ని అందుకుంటారు. CSDL మరియు NSDL రెండూ ఈ SMS హెచ్చరిక సదుపాయాన్ని మరియు ఒకరి డీమాట్ హోల్డింగ్ లకు ఆన్‌లైన్ యాక్సెస్ ను అందిస్తాయి.
2004 లో ప్రారంభించినప్పటి నుండి, NSDL – ముఖ్యంగా – ట్రేడర్లకు IDeAS కు అంటే ‘ఇంటర్నెట్ బేస్డ్ డీమాట్ అకౌంట్ స్టేట్మెంట్’ ను అందిస్తుంది. ఆన్‌లైన్ నవీకరణలు మరియు గరిష్టంగా ముప్పై నిమిషాల ఆలస్యంతో ఒకరి డీమాట్ అకౌంట్ లోని లావాదేవీలు మరియు బ్యాలెన్స్‌ లను చూడటానికి IDeAS ఉపయోగించవచ్చు. వినియోగదారులు మరియు పార్టిసిపెంట్స్ IDeAS కోసం నమోదు చేసుకోవచ్చు. అయినప్పటికీ, SPEED-e అని పిలువబడే NSDL యొక్క ఇ-సర్వీసులలో మరొకటి ఎంచుకున్న వినియోగదారులు కూడా IDeAS ను ఉపయోగించవచ్చు. స్మార్ట్ కార్డ్ సహాయంతో, అకౌంట్ హోల్డర్ లేదా క్లియరింగ్ సభ్యుడు IDeAS ని యాక్సెస్ చేయగలరు.
