వడ్డీ రేటు భవిష్యత్తులు అనేవి వడ్డీ చెల్లించే ఫైనాన్షియల్ సాధనం ఆధారంగా ఉండే ఒక రకం ఫ్యూచర్స్ కాంట్రాక్ట్. ఒక కొనుగోలుదారు మరియు విక్రేత మధ్య ఒక ఒప్పందం ఇది నేడు నిర్ణయించబడిన ధర వద్ద ఒప్పందం గడువు ముగిసినప్పుడు భవిష్యత్తు తేదీకి ఒక డెట్ ఇన్స్ట్రుమెంట్ కొనుగోలు మరియు విక్రయించడానికి అంగీకరిస్తుంది.
వీటిలో కొన్ని ఫ్యూచర్స్ కు నిర్దిష్ట రకాల బాండ్ల పంపిణీ అవసరం ఉండవచ్చు, చాలా వరకు ప్రభుత్వ బాండ్లు డెలివరీ తేదీన ఉండవచ్చు.
ఈ ఫ్యూచర్స్ కూడా నగదు సెటిల్ చేయబడవచ్చు, ఈ సందర్భంలో, దీర్ఘకాలం స్థానాన్ని పొందేవారు పొందుతారు మరియు తక్కువ స్థానాన్ని పొందేవారు చెల్లిస్తారు. ఈ ఫ్యూచర్స్ వడ్డీ రేటు ప్రమాదాలకు వ్యతిరేకంగా లేదా ఆఫ్‌సెట్ చేయడానికి ఉపయోగించబడతాయి. అంటే పెట్టుబడిదారులు మరియు ఆర్థిక సంస్థలు ఫ్యూచర్ వడ్డీ రేటు హెచ్చుతగ్గులకు వ్యతిరేకంగా వారి ప్రమాదాలను కవర్ చేసుకుంటారు.
ఈ ఫ్యూచర్స్ స్వభావంలో స్వల్ప లేదా దీర్ఘకాలిక ఉండవచ్చు. స్వల్పకాలిక ఫ్యూచర్స్ ఒక సంవత్సరంలో మెచ్యూర్ అయ్యే అంతర్లీన సెక్యూరిటీలలో పెట్టుబడి పెడతాయి. దీర్ఘకాలిక ఫ్యూచర్స్ ఒక సంవత్సరం కంటే ఎక్కువ మెచ్యూరిటీ వ్యవధిని కలిగి ఉంటాయి.
ఈ ఫ్యూచర్స్ కోసం ధర ఒక సాధారణ సూత్రం ద్వారా పొందబడుతుంది: 100 – సూచించబడిన వడ్డీ రేటు. కాబట్టి ఫ్యూచర్స్ ధర 96 అంటే భద్రత కోసం సూచించబడిన వడ్డీ రేటు 4 శాతం అని అర్థం.
ఈ ఫ్యూచర్స్ ప్రభుత్వ సెక్యూరిటీలలో వ్యాపారం చేస్తున్నందున, డిఫాల్ట్ రిస్క్ శూన్యంగా ఉంటుంది. ధరలు వడ్డీ రేట్లపై మాత్రమే ఆధారపడి ఉంటాయి.
భారతదేశంలో వడ్డీ రేటు ఫ్యూచర్స్
భారతదేశంలో వడ్డీ రేటు ఫ్యూచర్స్ నేషనల్ స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ ( ఎన్ఎస్ఇ) మరియు బాంబే స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ (బిఎస్ఇ) ద్వారా అందజేయబడతాయి. ఒకరు ఒక డిమాట్ అకౌంట్ తెరవవచ్చు మరియు వాటిలో ట్రేడ్ చేయవచ్చు. ఈ ఫ్యూచర్స్ కాంట్రాక్ట్స్ కోసం ప్రభుత్వ బాండ్ లేదా టి-బిల్స్ అంతర్లీన సెక్యూరిటీలు. ఎన్ఎస్ఇ పై ట్రేడ్ చేయబడిన వడ్డీ రేటు ఫ్యూచర్స్ 6-సంవత్సరం, 10-సంవత్సరం మరియు 13-సంవత్సర ప్రభుత్వం భారత సెక్యూరిటీ (ఎన్బిఎఫ్ II) మరియు 91-రోజు భారత ట్రెజరీ బిల్ (91డిటిబి) ఆధారంగా ప్రామాణీకరించబడిన కాంట్రాక్ట్స్. ఎన్ఎస్ఇ పై ట్రేడ్ చేయబడే అన్ని ఫ్యూచర్స్ కాంట్రాక్ట్ లు క్యాష్-సెటిల్ చేయబడతాయి.
వడ్డీ రేటు ఫ్యూచర్స్ లక్షణాలు
ఇప్పుడు వడ్డీ రేటు ఫ్యూచర్స్ ఏమిటో మనము చూసాము, కొన్ని ముఖ్యమైన లక్షణాలను చూస్తాము.
- అంతర్లీనంగా ఉన్న ఆస్తి: అంతర్లీనంగా ఉన్న ఆస్తి అనేది కాంట్రాక్ట్ ఆధారంగా ఉండే వడ్డీ-వహించే భద్రతా ఆస్తి. వడ్డీ రేటు ఫ్యూచర్స్ కాంట్రాక్ట్ విషయంలో, అది ఒక ప్రభుత్వ బాండ్ లేదా టి-బిల్లు.
- గడువు తేదీ: ఇది ముందుగా-నిర్ణయించబడిన ఒప్పందం యొక్క సెటిల్మెంట్ కోసం తుది తేదీ ఫ్యూచర్ .
- సైజు: ఇది కాంట్రాక్ట్ యొక్క మొత్తం మొత్తాన్ని సూచిస్తుంది. అయితే, ఈ ఫ్యూచర్స్ లో ఎవరైనా వాణిజ్యం చేయాలనుకుంటే కనీసం రూ . 2 లక్షలు లేదా 2,000 బాండ్ల అవసరం ఉంటాయి.
మార్జిన్ అవసరం: ఫ్యూచర్స్ ఒప్పందంలోకి ప్రవేశించడానికి ఒక ప్రారంభ మొత్తం అవసరం. మీ ట్రేడింగ్ ప్రారంభించే సమయంలో, మీరు మీ బ్రోకర్ కు ప్రారంభ లేదా ముందస్తు మార్జిన్ చెల్లించవలసి ఉంటుంది. ఇది మార్పిడికి బ్రోకర్ సమర్పించాల్సిన సెక్యూరిటీ డిపాజిట్ గా పనిచేస్తుంది. ఎన్ఎస్ఇ కోసం, క్యాష్-సెటిల్ చేయబడిన వడ్డీ రేటు ఫ్యూచర్స్ కాంట్రాక్ట్ కోసం కనీస మార్జిన్ అనేది ట్రేడింగ్ యొక్క మొదటి రోజున గరిష్టంగా 2.8 శాతంకు లోబడి కాంట్రాక్ట్ యొక్క విలువలో 1.5 శాతం ఉంటుంది. 91-రోజుల టి-బిల్లు ఫ్యూచర్స్ కాంట్రాక్ట్ కోసం మార్జిన్ అనేది మొదటి ట్రేడింగ్ రోజున ఫ్యూచర్స్ ఒప్పందం యొక్క నోషనల్ విలువలో 0.10 శాతం. ఇది తర్వాత ఫ్యూచర్స్ ఒప్పందం యొక్క నోషనల్ విలువలో 0.05 అవుతుంది.
వడ్డీ రేటు ఫ్యూచర్స్ ఎలా పనిచేస్తాయి
వడ్డీ రేట్లు పెరిగినప్పుడు బాండ్ల వడ్డీ రేట్లు మరియు ధరలు ఒక ఇన్వర్స్ సంబంధాన్ని కలిగి ఉన్నందున, బాండ్ ధరలు పడిపోతాయి; వడ్డీ రేట్లు తగ్గినప్పుడు ఎదురుగా జరుగుతుంది.
ఒక పెట్టుబడిదారుడు ఒక బాండ్లో ఎక్కువ స్థానాన్ని కలిగి ఉంటారని అనుకుందాం, కాబట్టి అతను అధిక ధర వద్ద అమ్మడాన్ని ఆశిస్తాడు. అయితే, వడ్డీ రేట్లు పెరిగితే, బాండ్ యొక్క విలువ పడిపోతుంది, కాబట్టి పెరుగుతున్న వడ్డీ రేట్లు ఈ పెట్టుబడిదారు కోసం ప్రమాదం. బాండ్లు అనేవి ఒప్పందంలో అంతర్లీన ఆస్తిగా ఉన్నందున, బాండ్ ధరలు పడిపోతాయి. అటువంటి పెట్టుబడిదారులు ఈ ఫ్యూచర్స్ ను విక్రయించవచ్చు, తద్వారా వారు తాము కలిగి ఉన్న బాండ్ల విలువలో నష్టాన్ని ఎదుర్కోవడానికి తక్కువ రేటుతో వాటిని తిరిగి కొనుగోలు చేయవచ్చు.
ఒక ఉదాహరణ తీసుకుందాం. మీరు రూ 50 లక్షల లోన్ కలిగి ఉన్నట్లు మరియు మీరు ఆర్బిఐ పాలసీల కారణంగా, వడ్డీ రేట్లు ఒక నిర్దిష్ట వ్యవధిలో, ఆరు నెలలు లేదా ఒక సంవత్సరం అని అనుకుందాం, పెరుగుతాయని ఆశించనివ్వండి. వడ్డీ రేట్లు పెరిగినప్పుడు, మీ ఇఎంఐ కూడా పెరుగుతుంది. వడ్డీ రేట్లు పెరిగినప్పుడు పెరుగుతున్న ఇఎంఐ ల ప్రమాదాన్ని తగ్గించడానికి, మీరు వడ్డీ రేటు ఫ్యూచర్స్ కాంట్రాక్ట్ అమ్మవచ్చు. వడ్డీ రేట్లు పెరిగితే, ఈ ఫ్యూచర్స్ ఒప్పందం ధర తగ్గుతుంది, మరియు మీరు వాటిని తిరిగి కొనుగోలు చేయవచ్చు., ఇఎంఐ పరంగా ఎక్కువ అవుట్‌గో అనేది ఫ్యూచర్స్ ధరలలో వ్యత్యాసం ద్వారా కొంత పరిధికి ఆఫ్‌సెట్ చేయబడుతుంది మరియు మీరు పెరుగుతున్న వడ్డీ రేట్ల ప్రమాదానికి వ్యతిరేకంగా రక్షించబడతారు.
భారతదేశంలో వడ్డీ రేటు ఫ్యూచర్స్ లో ఎలా వాణిజ్యం చేయాలి
ఈ ఫ్యూచర్స్ ను ఎన్ఎస్ఇ మరియు బిఎస్ఇ యొక్క ట్రేడింగ్ సభ్యుల ద్వారా కొనుగోలు చేయవచ్చు మరియు విక్రయించవచ్చు. మీరు వ్యాపారం చేయాలనుకున్న ఇచ్చిన స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ సభ్యులతో కనెక్ట్ అవాలి. ఒక ట్రేడింగ్ సభ్యునితో ఒక అకౌంట్‌ను తెరవడానికి, మీరు కొన్ని ఫార్మాలిటీలను పూర్తి చేయాలి. ఇది ఒక నిర్వహణ ఒప్పందం, ఒక నిర్వహణ రిస్క్ డిక్లరేషన్ ఫారం మరియు రిస్క్ డిస్‌క్లోజర్ డాక్యుమెంట్‌ను కలిగి ఉంటుంది. ఒకసారి మీరు అవసరమైన డాక్యుమెంట్లు మరియు ఫార్మ్‌లను సమర్పించిన తర్వాత, మీకు ఒక ప్రత్యేకమైన క్లయింట్ ఐడెంటిఫికేషన్ నంబర్‌ కేటాయించబడుతుంది. ట్రేడింగ్ ప్రారంభించడానికి ట్రేడింగ్ మెంబర్‌తో అవసరమైన డబ్బు లేదా కొల్లేటరల్ డిపాజిట్ చేయాలి.
వడ్డీ రేటు ఫ్యూచర్స్ ప్రయోజనాలు
ఇప్పుడు ప్రయోజనాలను చూద్దాం:
- ఒక తగిన హెడ్జింగ్ యంత్రాంగం:ఈ ఫ్యూచర్స్ మంచి హెడ్జింగ్ యంత్రాంగంగా పనిచేస్తాయి. అవి ఒక ఉపయోగకరమైన రిస్క్ మేనేజ్మెంట్ టూల్ కూడా. రుణగ్రహీతగా, ఈ ఫ్యూచర్స్ ల్లో ఒక విరుద్ధ స్థానాన్ని తీసుకోవడం ద్వారా మీరు ఫ్లక్చుయేటింగ్ వడ్డీ రేట్లలో మీ రిస్క్ ని హెడ్జ్ చేసుకోవచ్చు.
- సెక్యూరిటీ ట్రాన్సాక్షన్ పన్ను లేదు: ఈ ఫ్యూచర్స్ పై ఎటువంటి సెక్యూరిటీ ట్రాన్సాక్షన్ పన్ను ఉండదు, ఇది వాటిని ఖర్చు-తక్కువ ఎంపికగా చేస్తుంది.
వ్యాపారంలో పారదర్శకత: ధరల వాస్తవ-సమయ వ్యాప్తి ఉండటం వలన, వర్తకం మరింత పారదర్శకమైనది.
వడ్డీ రేటు ఫ్యూచర్స్ ను ఎవరు ఉపయోగించవచ్చు?
వడ్డీ రేటు ఫ్యూచర్స్ ఉపయోగం ఒక వ్యక్తి కోసం పరిమితం చేయబడింది ఎందుకంటే మొత్తం మరియు కాలపరిమితిని మ్యాచ్ చేయడం వారికి సవాలుభరితంగా అనిపించవచ్చు. వడ్డీ రేట్లు ఎలా పనిచేస్తాయి అర్థం చేసుకోవడం మరియు డెరివేటివ్ ట్రేడింగ్ ప్రాక్టీస్ కలిగి ఉంటాయో కూడా చాలా ముఖ్యం.
చివరగా, మీరు పన్ను రహిత బాండ్లలో పెట్టుబడి పెట్టి వడ్డీ రేట్లు పెరిగితే, అప్పుడు మీ పన్ను మినహాయింపు బాండ్ల ధర తగ్గుతుంది. ఇటువంటి పరిస్థితిలో మీరు ఈ ఫ్యూచర్స్ ను అమ్మవచ్చు తద్వారా మీరు వాటిని తక్కువ రేటుకు తిరిగి కొనుగోలు చేయవచ్చు మరియు మీ నష్టాన్ని ఆఫ్‌సెట్ చేసుకోవచ్చు.
