స్టాక్ ఆప్షన్స్

స్టాక్ ఆప్షన్ అనేది ఒక నిర్దిష్ట డెరివేటివ్, ఇది ఒక నిర్దిష్ట స్టాక్ యొక్క నిర్దిష్ట పరిమాణాన్ని భవిష్యత్తులో నిర్ణీత తేదీకి ముందుగా నిర్ణయించిన ధర వద్ద కొనుగోలు చేయడానికి మీకు హక్కును ఇస్తుంది, కాని బాధ్యత కాదు. ఖచ్చితమైన స్టాక్ ఆప్షన్స్ అర్థం తెలుసుకోవడానికి `హక్కును, బాధ్యత కాదు’ అనేది గణనలోకి తీసుకోవడం అవసరం. దీని అర్థం ఏమిటంటే, మీరు ఈ రకమైన కాంట్రాక్ట్ ను కొనుగోలు చేసినప్పుడు, ఆ నిర్దిష్ట ధర వద్ద కొనాలా వద్దా అని మీరు ఎంచుకోవచ్చు.

ఇవి 2002 లో భారతదేశంలో ప్రవేశపెట్టబడ్డాయి. ఈ రోజు మీరు 175 సెక్యూరిటీలలో ఫ్యూచర్స్ మరియు ఆప్షన్లలో  ఎక్స్ఛేంజీలలో ట్రేడ్ చేయవచ్చు. 

స్టాక్ ఆప్షన్స్ వివరించబడ్డాయి

ఎవరైనా వాటిలో ఎందుకు ట్రేడ్ చేయాలనుకుంటున్నారు? మీరు మూలధనంలో కొంత భాగాన్ని పెట్టుబడి పెట్టడం ద్వారా చేయవచ్చు. అది ఎలా పనిచేస్తుందో చూద్దాం.

ఉదాహరణకు; కంపెనీ ఏబిసి షేర్లు భవిష్యత్తులో రూ.100 నుండి 120 రూపాయలకు పెరుగుతాయని మీరు భావిస్తున్నారు మరియు దాని ప్రయోజనాన్ని పొందాలనుకుంటున్నారు. అప్పుడు మీరు స్టాక్ యొక్క 1,000 ఆప్షన్స్ కాంట్రాక్ట్లను ఒక్కొక్కటి Rs.120 (`స్ట్రైక్ ధర’) Rs.120,000 కు కొనుగోలు చేస్తారు. దానిలో మంచి భాగం ఏమిటంటే, మీరు కాంట్రాక్ట్లోకి ప్రవేశించినప్పుడు మొత్తం రూ.120,000 చెల్లించాల్సిన అవసరం లేదు, కానీ ప్రీమియం మాత్రమే. ప్రీమియం అనేది అంతర్లీన ఆస్తి (స్టాక్) విలువలో కొంత భాగం మాత్రమే. కాబట్టి స్టాక్ ధర Rs.120 పెరిగితే, మీరు Rs.120,000 ఖర్చు చేయకుండా రూ.20,000 (120-100 × 1000) లాభం పొందవచ్చు!

స్టాక్ వ్యతిరేక దిశలో కదిలి రూ.80 కి పడిపోతే, షేర్లను కొనుగోలు చేసే మీ హక్కును వినియోగించుకోకూడదనే ఎంపిక మీకు ఉంది. అలాంటప్పుడు, మీరు కోల్పోయే ఏకైక మొత్తం ప్రీమియం మాత్రమే. అందువల్ల షేర్ ధరలు స్వేచ్చా-పతనంలో రూ.50 కి వెళ్లినా చెల్లించిన ప్రీమియానికి మీ నష్టాలు పరిమితం చేయబడతాయి!

మీకు లభించే మరొక ప్రయోజనం పరపతి. ప్రీమియం అంతర్లీన (స్టాక్) విలువలో కొంత భాగం మాత్రమే కాబట్టి, మీరు చాలా ఎక్కువ పరిమాణాలను ట్రేడ్ చేయవచ్చు. ఉదాహరణకు మీరు పెట్టుబడి పెట్టడానికి Rs.1 లక్ష కలిగి ఉండి మరియు స్టాక్‌ను కొనుగోలు చేసినట్టైతే, దీని ధరలు 10 శాతం పెరిగి Rs.110,000 పెరిగితే, మీరు Rs.10,000 లాభం పొందారు. మీరు ఆ Rs.1 లక్ష పెట్టుబడి పెడితే, మీకు రూ .10 లక్షల విలువైన షేర్లకు ఎక్స్పోజర్ లభిస్తుంది (ప్రీమియం 10 శాతం అని అనుకోండి). స్టాక్ ధరలు 10 శాతం పెరిగితే, మీరు 90,000 రూపాయలు లాభం పొందుతారు!

స్టాక్ ఆప్షన్స్ లో ఎలా పెట్టుబడి పెట్టాలి

మీరు షేర్ల మాదిరిగానే ఈ ఆప్షన్స్ లో ట్రేడ్ చేయవచ్చు. మీరు ప్రీమియం చెల్లించాలి, ఇది కాంట్రాక్ట్ ప్రారంభం మరియు గడువు తేదీ వాటి మధ్య సమయం, స్టాక్ యొక్క ప్రస్తుత ధర మొదలైన అనేక అంశాల ద్వారా నిర్ణయించబడుతుంది. స్టాక్ యొక్క పరిణామాలను బట్టి ప్రీమియం కాలక్రమేణా మారుతూ ఉంటుంది. మీరు బ్రోకర్‌కు ప్రీమియం చెల్లించాలి, అది ఎక్స్ఛేంజికి పంపబడుతుంది, అప్పుడు దానిని స్టాక్ ఆప్షన్ అమ్మకందారు లేదా `రైటర్’ కు పంపబడుతుంది.

స్టాక్ ఆప్షన్స్  కాంట్రాక్ట్లు 1, 2 లేదా 3 నెలల కాలానికి ఉంటాయి. ఏదేమైనా, కొనుగోలుదారుడు గడువు తేదీకి ముందు ఎప్పుడైనా లాభాలను బుక్ చేసుకోవడానికి లేదా నష్టాలను కలిగి ఉండటానికి కాంట్రాక్ట్ నుండి నిష్క్రమించవచ్చు. ధరలు అనుకూలంగా కదలకపోతే ఆప్షన్స్ అమ్మకందారుడు లేదా రైటర్ కూడా కాంట్రాక్ట్ నుండి నిష్క్రమించవచ్చు. కానీ ఈ సందర్భంలో, అతను కొనుగోలుదారుకు ప్రీమియం చెల్లించాలి. ఈ కొనుగోలు ప్రీమియం ఎక్కువగా ఉంటుంది, ఎందుకంటే కాంట్రాక్ట్ కొనుగోలుదారునికి అనుకూలంగా ఉంటుంది, మరియు అమ్మకందారునికి కాదు.

స్టాక్ ఆప్షన్స్ రకాలు

స్టాక్ ఆప్షన్స్ లో రెండు ప్రాథమిక రకాలు ఉన్నాయి. ఒకటి కాల్ ఆప్షన్, ఇది మీకు స్టాక్ కొనుగోలు హక్కును ఇస్తుంది. మరొకటి పుట్ ఆప్షన్, ఇది మీకు స్టాక్ అమ్మకం హక్కును ఇస్తుంది. సాధారణంగా, స్టాక్ ధరలు పెరుగుతాయని భావిస్తున్నప్పుడు కాల్ ఆప్షన్స్ కు ప్రాధాన్యత ఇవ్వబడుతుంది. స్టాక్ ధరలు తగ్గుతాయని భావిస్తున్నప్పుడు పుట్ ఆప్షన్స్ కు ప్రాధాన్యత ఇవ్వబడుతుంది.

రిస్క్-కనిపెట్టి వుండే పెట్టుబడిదారుని కోసం, స్టాక్ మార్కెట్లోకి రావడానికి స్టాక్ ఆప్షన్స్ అద్భుతమైన మార్గాన్ని అందిస్తాయి. గడువు ముగిసే సమయానికి కొనడానికి/అమ్మడానికి బలవంతం లేనందున, మీ సంభావ్య నష్టాలు పరిమితం. ధర స్వేచ్ఛా-పతనానికి వెళితే స్టాక్ కొనుగోలు చేయడం పద్దతిలో నష్టం అపరిమితంగా ఉన్నందున దాని కంటే ఇది మెరుగైనది.