म्युच्युअल फंड इंव्हेस्ट्मेंट हे स्टॉक मार्केट्मध्ये गुंतवणूक करण्याच्या सर्वात लोकप्रिय मार्गांपैकी एक आहेत. हे फंड अनेक गुंतवणूकदारांकडून पैसे गोळा करतात आणि त्याचा वापर इक्विटी शेअर्सपासून डेब्ट इन्स्ट्रुमेंट्सपर्यंतच्या सिक्युरिटीज खरेदी करण्यासाठी करतात. हे फंड्स विविध सेक्युरिटीजमध्ये इनव्हेस्ट करतात व म्हणून, ते नैसर्गिकरित्या विविधता प्रदान करतात आणि बाजारातील जोखीम काही प्रमाणात कमी करू शकतात. हे अनेक कारणांपैकी एक आहे की का अधिकतम इनव्हेस्टर्स म्युच्युअल फंड्स मध्ये गुंतवणूक करण्यास प्राधान्य देतात.
जर तुम्ही, इतर अनेक इनव्हेस्टर्समाणे म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करू इच्छित असाल तर, तुम्हाला त्याच्याशी निगडित विविध संज्ञांबद्दल जागरूक असायला हवे. या लेखात, आपण म्युच्युअल फंड युनिटचा अर्थ, एका म्युच्युअल फंड युनिट्ची किंमत कशी मोजतात व ते इक्विटी शेअर्सपेक्षा वेगळे कसे आहेत हे जाणून घेऊ.
म्युच्युअल फंड्मध्ये युनिट म्हणजे काय?
म्युच्युअल फंडातील युनिट हे त्या फंडातील मालकीचा वाटा दर्शवते. जेव्हा तुम्ही म्युच्युअल फंडाची युनिट्स घेता तेव्हा तुमच्याकडे मूलत: फंडाच्या मालमत्तेचा एक भाग असतो. हे संगितल्यावर, हे स्पष्ट करणे महत्त्वाचे आहे की म्युच्युअल फंड युनिट्स केवळ फंडातील मालकीचे प्रतिनिधित्व करतात आणि फंडामधील सिक्युरिटीजची नाही.
उदाहरणार्थ असे मानू की एक म्युच्युअल फंड त्याच्या अ‍ॅसेट्सचे 30% डेब्ट इंस्ट्रूमेंट्समध्ये, 20% कम्पनी ए मध्ये, 20% कम्पनी बी मध्ये व 30% कम्पनी सी मध्ये इंवेस्ट करतो. आता, जर तुम्ही अशा फंडचे एक युनिट खरेदी केले, तर तुमच्याकडे वर नमूद केलेल्या टक्केवारीत फंडाच्या सर्व मालमत्तेचा एक भाग असेल.
ओपन एंडेड म्युच्युअल फंडच्या बाबतीत, अधिकाधिक किती युनिट्स तयार होऊ शकतील याला मर्यादा नाही. जेव्हा नवे गुंतवणूकदार फंडाला सबस्क्राईब करतात तेव्हा म्युच्युअल फंड हाउजेस अधिक युनिट्स तयार करतात. तथापि, क्लोज-एंडेड म्युच्युअल फंडांच्या बाबतीत, जास्तीत जास्त युनिट्सची सीमारेखा आहे. एकदा सर्व निर्धारित युनिट्सचे सबस्क्रिप्शन घेतल्यानंतर, इश्यू बंद केला जातो आणि गुंतवणूकदारांकडून पुढील सबस्क्रिप्शन स्वीकारली जात नाही.
म्युच्युअल फंड युनिट्ची किंमत कशी कार्य करते?
आता तुम्हाला म्युच्युअल फंड्स युनिट्सचा अर्थ कळला आहे, तेव्हा आपण त्यांची किंमत कशी ठरवली जाते ते पाहूया.
इक्विटी शेअर्स प्रमाणेच, म्युच्युअल फंडाच्या प्रत्येक युनिटला एक मूल्य दिले जाते. निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) किंवा NAV म्हणून ओळखले जाणारे मूल्य, खालील गणितीय सूत्र वापरून निर्धारित केले जाते.
| निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही)= [(फंडामधील मालमत्तेचे एकूण मूल्य – फंडातील दायित्वांचे एकूण मूल्य) ÷ फंडातील युनिट्सची एकूण संख्या] |
म्युच्युअल फंड्सच्या युनिट्ची किंमत कशी कार्य करते ते तुम्हाला समजण्यासाठी इथे एक उदाहरण आहे.
असे गृहीत धरा की म्युच्युअल फंडात इक्विटी आणि डेब्ट इन्स्ट्रुमेंट्सच्या स्वरूपात ₹200 लाख किमतीची मालमत्ता आहे. प्रशासकीय खर्च, निधी व्यवस्थापकाची फी आणि मार्केटिंग आणि कमिशन खर्च यासारख्या सर्व संभाव्य खर्चांसह निधीची एकूण दायित्वे सुमारे ₹20 लाखांपर्यंत येतात. मोजणीच्या तारखेला म्युच्युअल फंडातील एकूण युनिट्सची संख्या 4 लाख आहे.
वर नमूद केलेल्या फॉर्म्युलामध्ये ही मूल्ये घातल्यास तुम्हाला निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) किंवा म्युच्युअल फंड प्रति युनिट मूल्य मिळेल.
निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही)= ₹45 प्रति युनिट [(₹200 लाख – ₹20 लाख) ÷ ₹4 लाख]
म्युच्युअल फंडचे निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) कायम एकसारखे राहत नाही. खरे तर, फंडाच्या अंतर्निहित मालमत्तेच्या मूल्यातील बदलांवर आधारित त्याचा चढ-उतार होतो. उदाहरणार्थ, फंडाच्या अंतर्निहित सिक्युरिटीजचे मूल्य वाढल्यास, फंडाचे निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) देखील वाढण्याची शक्यता असते.याउलट, जर फंडाच्या सेक्युरिटीजचे मूल्य कमी झाले तर, फंडाचे निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) सुद्धा कमी होऊ शकते.
तसेच, सिक्युरिटीज अँड एक्स्चेंज बोर्ड ऑफ इंडिया (SEBI) नुसार, प्रत्येक म्युच्युअल फंड हाऊसने प्रत्येक ट्रेडिंग दिवसाच्या शेवटी त्यांच्या निधीची NAV (निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही)) मोजणे आणि प्रकाशित करणे अनिवार्य आहे.
म्युच्युअल फंड युनिट्स कसे खरेदी करावेत?
एक गुंतवणूकदार म्हणून, तुम्हाला हे जाणणे जरूरीचे आहे की म्युच्युअल फंडस् चे युनिट्स कसे खरेदी करावेत. आपण अनुसरण करणे आवश्यक असलेल्या प्रक्रियेचा येथे एक आराखडा दिला आहे.
- पायरी 1: एंजेल वन वर डीमॅट उघडा.
- पायरी 2: तुमची वापरकर्ता क्रेडेन्शियल्स वापरून तुमच्या ट्रेडिंग खात्यात लॉग इन करा.
- पायरी 3: पोर्टलच्या म्युच्युअल फंड विभागात नेव्हिगेट करा.
- पायरी 4: तुम्हाला ज्या म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करायची आहे ते शोधा.
- पायरी 5: तुम्ही खरेदी करू इच्छित असलेल्या युनिट्ससाठी खरेदी ऑर्डर द्या. ऑर्डर देण्यापूर्वी, तुमच्याकडे तुमच्या ट्रेडिंग खात्यात आवश्यक रक्कम आहे का ते तपासा.
एकदा खरेदी ऑर्डर यशस्वीरित्या अंमलात आणल्यानंतर, तुम्ही खरेदी केलेल्या म्युच्युअल फंड युनिट्सची संख्या लिंक केलेल्या डीमॅट खात्यात जमा केली जाईल.
तसेच, पर्यायाने तुमच्याकडे डीमॅट वा ट्रेडींग अकाउंट नसल्यासही तुम्ही म्युच्युअल फंड्स्चे युनिट खरेदी करू शकता. अशा प्रकरणांमध्ये, तुम्ही आवश्यक कागदोपत्री पुराव्यासह आणि तुम्हाला म्युच्युअल फंड हाऊसमध्ये गुंतवणूक करू इच्छित असलेल्या रकमेसह एक फिजिकल सबस्क्रिप्शन फॉर्म भरून सबमिट करणे आवश्यक आहे. एकदा अर्जाची पडताळणी आणि प्रक्रिया झाल्यानंतर, तुम्हाला म्युच्युअल फंड युनिट्सचे वाटप केले जाईल आणि तुमच्या गुंतवणुकीच्या तपशीलांसह एक एकत्रित खाते विवरण (CAS) प्राप्त होईल.
आता, तुम्ही म्युच्युअल फंड्स्चे युनिट्स खरेदी करण्यास निघण्यापूर्वी, तुम्हाला दुसरा महत्त्वाचा घटक विचारात घ्यायला हवा, जो की निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) आहे. म्युच्युअल फंड युनिट्स तुम्हाला ज्या निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) वर वाटप केले जातात ते म्युच्युअल फंड कट ऑफ वेळेपूर्वी किंवा नंतर फंड हाऊसमध्ये हस्तांतरित केले जातात यावर अवलंबून असते.
निर्धारित कट ऑफ वेळेपूर्वी म्युच्युअल फंड हाऊसमध्ये निधी हस्तांतरित केल्यास, युनिट्सचे वाटप मागील दिवसाच्या निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) वर केले जाईल. दुसरीकडे, निर्धारित कट-ऑफ वेळेनंतर म्युच्युअल फंड हाऊसमध्ये निधी हस्तांतरित केल्यास, युनिट्सचे वाटप चालू दिवसाच्या निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) वर केले जाईल, ज्याची गणना केवळ ट्रेडिंग सत्राच्या शेवटी केली जाते.
इक्विटी शेअर्स आणि म्युच्युअल फंड युनिट्समधील फरक
सुरूवातीस, इक्विटी शेयर्स व म्युच्युअल फंड्समध्ये अनेक गोष्टी सारख्या आहेत असे वाटते. परंतु, त्यांच्यात फरकांचा मोठा भाग देखील आहे. या दोघांमधील काही प्रमुख फरकांची रूपरेषा देणारे टेबल येथे आहे.
| तपशील | इक्विटी शेअर्स | म्युच्युअल फंड्स युनिट्स |
| मालकी | हे कंपनीत मालकीचे प्रतिनिधित्व करते. | म्युच्युअल फंडाच्या सिक्युरिटीजच्या पोर्टफोलिओमध्ये मालकीचे प्रतिनिधित्व करते |
| विविधीकरण | इक्विटी शेअर्स एका विशिष्ट कंपनीचे असल्याने, त्यात कोणतेही वैविध्य नाही | म्युच्युअल फंड वेगवेगळ्या सिक्युरिटीजच्या बास्केटमध्ये गुंतवणूक करत असल्याने त्यात वैविध्य आहे |
| गुंतवणूक जोखीम | इक्विटी शेयर्समध्ये जोखीम साधारणत: अधिक असते. | म्युच्युअल फंडाच्या वैविध्यपूर्ण स्वरूपामुळे गुंतवणुकीचा धोका कमी असतो |
| मतदानाचा हक्क | धारकाला मतदानाचा हक्क देते. | धारकाला कोणतेही हक्क देत नाही. |
| अस्थिरता | इक्विटी शेअर्स अत्यंत अस्थिर असू शकतात | म्युच्युअल फंड युनिट्सचे निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) इक्विटी शेअर्ससारखे अस्थिर नसते |
| तरलता | तरलता एका कंपनीपासून दुसऱ्या कंपनीकडे बदलू शकते | म्युच्युअल फंड युनिट्स सामान्यत: तरल असतात आणि ते कोणत्याही वेळी रिडीम केले जाऊ शकतात |
निष्कर्ष
यासह, तुम्हाला आता समजले असेल की म्युच्युअल फंड युनिट म्हणजे काय असते व त्याचे मूल्य कसे ठरवतात. आता, जर तुम्ही फंडामध्ये गुंतवणूक करण्याची योजना आखत असाल, तर लक्षात ठेवा की तुम्हाला वाटप करण्यात आलेले निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) तुम्ही म्युच्युअल फंड हाऊसमध्ये कधी हस्तांतरित करता त्यानुसार बदलू शकते.
तुम्हाला आदल्या दिवशीच्या निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) वर युनिट्स मिळवायचे असल्यास, फंडासाठी निर्धारित कट ऑफ वेळेपूर्वी निधी म्युच्युअल फंड हाऊसमध्ये हस्तांतरित केला जाईल याची खात्री करा. अन्यथा, तुम्हाला सध्याच्या दिवसाच्या निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) वर युनिट्सचे वाटप केले जाईल, ज्याची गणना ट्रेडिंग दिवस बंद झाल्यानंतरच केली जाते.
एंजेल वनवर फुकटात डीमॅट अकाउंट उघडा व सर्वोत्तम म्युच्युअल फंड्स एक्स्प्लोअर करा.
FAQs
म्युच्युअल फंड युनिटचे मूल्य कसे ठरवले जाते?
म्युच्युअल फंड युनिटचे मूल्य, ज्याला निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) अर्थात नेट ॲसेट व्हॅल्यू (एनएव्ही) देखील म्हटले जाते, फंडाने घेतलेल्या दायित्वांचे एकूण मूल्य फंडाकडे असलेल्या मालमत्तेच्या एकूण बाजार मूल्यातून वजा करून शोधले जाऊ शकते. पुढे, प्रति युनिट निव्वळ मालमत्ता मूल्याची गणना करण्यासाठी परिणामी आकड्याची एकूण बाकी म्युच्युअल फंड युनिट्सच्या संख्येने भागली जाते.
म्युच्युअल फंड युनिटचे मूल्य बदलू शकते का?
होय, फंडाच्या अंतर्निहित सिक्युरिटीजच्या बाजार मूल्यात काही चढउतार असल्यास म्युच्युअल फंड युनिटचे (निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही)) मूल्य बदलू शकते. उदाहरणार्थ, फंडाच्या अंतर्निहित सिक्युरिटीजचे बाजार मूल्य वाढल्यास, फंडाचे निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) देखील वाढू शकते आणि त्याउलटही होऊ शकते.
म्युच्युअल फंडात मी किमान किती युनिट्स खरेदी करू शकतो?
म्युच्युअल फंडात तुम्ही खरेदी करू शकणाऱ्या युनिट्सची किमान संख्या ही किमान गुंतवणूक मर्यादा आणि फंडाचे निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) यांसारख्या घटकांवर अवलंबून असते. वेगवेगळ्या फंडांच्या मर्यादा वेगवेगळ्या असल्याने, गुंतवणूक करण्यापूर्वी ऑफर डॉक्युमेंट नीट वाचण्याचा सल्ला दिला जातो.
म्युच्युअल फंडातील युनिट्स खरेदी किंवा विक्रीशी संबंधित काही शुल्क आहेत का?
होय, जेव्हा तुम्ही म्युच्युअल फंड युनिट्स खरेदी करता किंवा रिडीम करता तेव्हा तुम्हाला काही शुल्क आकारले जाईल. खर्चाचे प्रमाण आणि व्यवहार शुल्क ही दोन सर्वात सामान्य शुल्क आहेत जी तुम्ही युनिट्स खरेदी करता तेव्हा आकारली जाऊ शकतात, तर जेव्हा तुम्ही म्युच्युअल फंड युनिट्स रिडीम करता तेव्हा एक्झिट लोड आणि विमोचन शुल्क आकारले जाऊ शकते.
म्युच्युअल फंडाचे निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) किती वेळा मोजले जाते?
सिक्युरिटीज अँड एक्स्चेंज बोर्ड ऑफ इंडिया (SEBI) च्या निर्देशांनुसार, म्युच्युअल फंडाचे निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) (एनएव्ही) मोजले जाते आणि प्रत्येक ट्रेडिंग दिवस संपल्यानंतर प्रकाशित केले जाते.
