શેર શું છે?
કંપનીની મૂડી શેરોમાં વિભાજિત કરવામાં આવેલી હોય છે. દરેક શેર માલિકી યુનિટ (એકમ)માં હોય છે. જ્યારે કોઈ સંસ્થાને ભંડોળ એકત્રિત કરવાની જરૂર હોય ત્યારે આ શેરો વેચાણ માટે ઑફર કરવામાં આવે છે. પ્રારંભિક જાહેર ભરણું (આઈપીઓ) એટલે કે કંપની વેપારીઓ અથવા રોકાણકારોને ખરીદવા માટે એક ભાગ ઉપલબ્ધ કરાવે છે. કંપનીઓને આ કવાયતથી લાભ મળે છે કારણ કે તેઓને વિવિધ હેતુઓ માટે જરૂરી ભંડોળ પ્રાપ્ત થાય છે.
લોકો શેર માર્કેટમાં શા માટે રોકાણ કરે છે તેના કારણો અહીં આપેલ છે:
- સંપત્તિ નિર્માણ
- માલિકીને ધ્યાનમાં રાખી ભવિષ્યની તકો
- પોર્ટફોલિયો વિવિધતા
- નુકસાનને ઘટાડવું
- સરળતાથી નાણાં ઉપલબ્ધ બની શકે
- જોખમોનો સામનો કરવો
- ડિવિડન્ડનો લાભ ઉઠાવવો
સંપત્તિ નિર્માણ
આ રીતે શેરોમાં રોકાણ કરીને સંપત્તિનું સર્જન કરી શકાય છે. શેર બજારમાં પૈસા કેવી રીતે રોકાણ કરવા તે વિશેની સૌથી મૂળભૂત ટિપ છે જે વેપારીઓ અનુસરે છે તે ‘નીચામાં ખરીદો, ઉંચામાં વેચો’’.
સંપત્તિ નિર્માણ માટે શેર બજારની અન્ય એક મૂળભૂત પાયાની બાબત લાંબા ગાળા માટે રોકાણ કરવાનું છે. કારણ કે કારોબાર જીવનચક્રમાંથી પસાર થાય છે, અને રોકાણકારોએ મૂલ્ય નિર્માણ માટે પૂરતા પ્રમાણમાં સમય આપવાની જરૂર છે. શક્ય છે જો તેઓ કોઈ ચોક્કસ સ્ટૉકમાં સમયગાળા દરમિયાન રોકાણ કરે.
માલિકીની તકો
કંપનીઓના શેરો ખરીદવાનો અર્થ એ છે કે રોકાણકાર તે કંપનીનો એક ભાગ ધરાવે, જેથી તેમને કંપની જે નફો આપે છે તેનો આનંદ માણવાની મંજૂરી આપે છે. કંપનીની માલિકીનો ભાગ તેના દ્વારા ખરીદેલા શેરોના ચોક્કસ પ્રમાણને સમાન છે. કંપનીની આંશિક માલિક તરીકે તેને કંપનીના સમાચાર અને અપડેટ્સ વિશે જાણ કરવામાં આવશે.
પોર્ટફોલિયો વિવિધતા
શેરોમાં રોકાણ કરવાથી રોકાણ પોર્ટફોલિયોમાં વિવિધતા ઉમેરે છે. પોર્ટફોલિયો હવે રોકાણકારોને રિયલ એસ્ટેટ, સ્ટૉક્સ, તેમની આવકના મુખ્ય સ્રોત સિવાય બેંક એકાઉન્ટમાંથી પ્રાપ્ત વ્યાજના ઘણા સ્રોતો આપી શકે છે.
નુકસાનને ન્યૂનતમ કરવું
ભારતીય શેરબજારમાં ઘણી કંપનીઓ શામેલ છે, જે રોકાણકારોને તેમના તમામ સંસાધનોને એકમમાં પ્રતિબદ્ધ કરવાના બદલે તેમના રોકાણોનું વિતરણ કરવામાં સક્ષમ બનાવે છે. જો એક કંપનીનું નુકસાન તેમના કેટલાક શેરોના ઘસારા તરફ દોરી જાય, તો અન્યની સફળતાઓ તેમના નુકસાનને બેલેન્સ કરવામાં મદદ કરશે.
સરળતાથી ઍક્સેસિબલ પૈસા
કેટલાક પ્રકારના રોકાણોમાં મૂકવામાં આવતા પૈસા, જેમ કે ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ, રોકાણ પરિપક્વ થાય ત્યાં સુધી ઍક્સેસ કરી શકાતા નથી.
તેના વિપરીત, શેર ખરીદવાથી રોકાણકારોને કોઈપણ મર્યાદા વિના, કોઈપણ સમયે વેચવાની પરવાનગી આપે છે. આ લેવડદેવડના પરિણામે રકમ તેમના બેંક ખાતાંમાં સરળતાથી સ્થળાંતર કરી શકાય છે.
જોખમોનો સામનો કરવો
જ્યારે શેર માર્કેટમાં ટ્રેડિંગની વાત આવે ત્યારે પ્રાથમિક ભય અનપેક્ષિત નુકસાન હોય છે. આ સ્ટૉપ લૉસ દ્વારા દૂર થઈ શકે છે, એક ફીચર જે રોકાણકારોને તેમના બ્રોકર્સને ચોક્કસ કિંમતની મર્યાદા વિશે મેન્ડેટ આપવા માટે સક્ષમ બનાવે છે. જો તેમના શેરનું મૂલ્ય આ મર્યાદાથી નીચે આવે છે, તો તેઓ આપોઆપ વેચાશે, જેથી તેમને મોટી નુકસાન થવાથી બચાવશે.
ડિવિડન્ડ્સનો ઉમેરેલો લાભ
એક ડિવિડન્ડએ ચુકવણી છે જે કંપની દ્વારા કરવામાં આવતા સમગ્ર નફાથી રોકાણકારોને પ્રાપ્ત થાય છે. આ રકમ પૈસા અથવા વધુ શેરોના રૂપમાં ચૂકવી શકાય છે. બુદ્ધિપૂર્વક રોકાણ કરવું અને વિશ્વાસપાત્ર એવી કંપની પસંદ કરવું મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે રોકાણકારોને ડિવિડન્ડની ચુકવણી ફરજિયાત નથી. જો કે, મોટાભાગની બહુરાષ્ટ્રીય કોર્પોરેટ અને સ્થાપિત વ્યવસાયો ડિવિડન્ડ રજૂ કરે છે, કારણ કે આ તેમના શેરહોલ્ડરના આધારને વધારે છે.
