हार्ड कमोडिटीज बद्दल सर्व काही वाचा

आपले दैनंदिन जीवन कमोडिटीज – अन्न, इंधन किंवा खनिजे यांभोवती फिरते. तुमच्या कारमध्ये इंधन भरण्यासाठी तुम्हाला किती पैसे द्यावे लागतात, विमानाने प्रवास करणे कितपत महागडे आहे, किराणा दुकानातल्या खरेदीसाठी तुम्हाला आठवड्याला किती पैसे द्यावे लागतात या सर्व गोष्टींसाठी कमोडिटीज परिणामकारक ठरतात. या व्यतिरिक्त, तुमच्या गुंतवणुकीच्या पोर्टफोलिओमध्ये विविधता आणण्यासाठी त्या अत्यंत उपयुक्त ठरू शकतात. 

कमोडिटी ह्या अशा वस्तू आहेत ज्यांची इतर वस्तूंसाठी देवाणघेवाण केली जाऊ शकते. ही देवाणघेवाण एकतर खरेदी, विक्री किंवा ट्रेडिंगद्वारे होऊ शकते. एखाद्या प्राधिकरणाद्वारे स्थापित आणि नियमन केलेल्या कमोडिटी मार्केटमध्ये कमोडिटीची खरेदी, विक्री आणि ट्रेड करता येतो.

कमोडिटी मार्केट उत्पादक आणि ग्राहकांना केंद्रीकृत आणि तरल बाजारपेठेत वस्तू खरेदी आणि विक्री करण्यास अनुमती देते.  कमोडिटीची प्रत्यक्ष डिलिव्हरी घेण्याऐवजी, व्यापारी फ्युचर्स कॉन्ट्रॅक्ट्सचा व्यापार करू शकतात. ठराविक किंमतीवर आणि पूर्वनिर्धारित कालावधीत काही वस्तूंच्या उल्लेखित प्रमाणात विनिमय करण्याची परवानगी फ्युचर्स कॉन्ट्रॅक्ट्स हे खरेदीदार किंवा विक्रेत्याला देतात.

भविष्यातील उपभोग किंवा उत्पादनाचे हेज म्हणून मार्केट प्लेयर्स हे कमोडिटीचे उत्पादन देखील वापरू शकतात. ही  बाजारपेठ सट्टेबाज, गुंतवणूकदार आणि मध्यस्थांमध्ये देखील लोकप्रिय आहेत.

शिकागो बोर्ड ऑफ ट्रेड (सीबीओटी) (CBOT), शिकागो मर्कंटाइल एक्सचेंज (सीएमई) (CME), आणि लंडन मेटल एक्सचेंज (एलएमई)  (LME) हे सर्वात महत्वाचे कमोडिटी विनिमय आहेत. आपल्याकडे, भारतात मल्टी कमोडिटी एक्सचेंज (एमसीएक्स) (MCX) आणि नॅशनल कमोडिटी अँड डेरिव्हेटिव्ह एक्सचेंज लिमिटेड (एनसीडीईएक्स) (NCDEX) हे दोन महत्त्वपूर्ण विनिमय आहेत.

अनेक मालमत्ता वर्गांना कमोडिटी हा शब्द  संरक्षक संज्ञा म्हणून संदर्भित करतो. कमोडिटी मार्केटमध्ये विविध उपश्रेणी समाविष्ट केल्या आहेत.

ही उपवर्गीकरणे कमोडिटीच्या वर्तनावरून ठरतात. हा लेख तुम्हाला कमोडिटी मार्केटची सखोल माहिती देईल.

व्यापाऱ्यांसाठी या प्रकारच्या कमोडिटी समजून घेणे आवश्यक आहे. ते खालीलप्रमाणे आहेत:

हार्ड कमोडिटी

हार्ड कमोडिटी हे एक असे  उत्पादन आहे जे विशेषत: खाण आणि ऊर्जा उद्योगांमध्ये जमिनीतून काढले जाते.

सॉफ्ट कमोडिटी

सॉफ्ट म्हणून वर्गीकृत वस्तू उत्पादित किंवा लागवड केलेल्या उत्पादनांचा संदर्भ देतात. याच्या उदाहरणांमध्ये पशुधन, धान्ये आणि तेलबिया यांचा समावेश होतो.

हार्ड आणि सॉफ्ट कमोडिटीजमधील फरकाचा परिणाम म्हणून, तुम्ही त्यांसाठी वेगवेगळी ट्रेड पद्धत देखील अवलंबता. 

हार्ड कमोडिटी म्हणजे काय याचा आणखी सखोल विचार करूया.

नैसर्गिकरित्या कच्चा माल असलेल्या वस्तूंना हार्ड कमोडिटी असे म्हणतात. परिणामी, असा निष्कर्ष काढला जाऊ शकतो की हार्ड कमोडिटी मुख्यतः खणलेल्या असतात किंवा छिद्रित केलेल्या असतात.

जरी हार्ड कमोडिटीज जोड-उत्पादन असल्या आणि प्रत्यक्षात कच्चा माल नसल्या तरी त्यांचे वर्गीकरण जोड-उत्पादन म्हणूनच केले जाते. 

‘हार्ड कमोडिटीज’ हा शब्द सोने, रबर आणि तेल यांसारख्या नैसर्गिक संसाधनांना सूचित करतो. याउलट, ‘सॉफ्ट कमोडिटीज’ मध्ये कृषी उत्पादने किंवा पशुधन जसे की मका, गहू, कॉफी, साखर, सोयाबीन आणि डुकराचे मांस यांचा समावेश होतो.

हार्ड कमोडिटीच्या उदाहरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे, पण ही उदाहरणे एवढ्यापुरतेच मर्यादित नाहीत:

• मौल्यवान धातू: सोने, चांदी, प्लॅटिनम
• मूलभूत धातु: तांबे, लोह धातू, अॅल्युमिनियम
• ऊर्जा: क्रूड ऑईल, गॅसोलाईन, नैसर्गिक वायू, इथेनॉल

 

हार्ड कमोडिटीची वैशिष्ट्ये:

• या हार्ड कमोडिटीचे मुख्य वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांची अंमलबजावणी तीव्र असते. ज्यासाठी मोठ्या प्रमाणात भांडवली गुंतवणूक आवश्यक आहे. परिणामी, सहसा मोठ्या बहुराष्ट्रीय कंपन्या ह्या हार्ड कमोडिटीच्या उत्पादक असतात. 
• सॉफ्ट कमोडिटीजच्या अगदी विरुद्ध, हार्ड कमोडिटी अधिक विस्तारित कालावधीसाठी साठवल्या जाऊ शकतात. म्हणूनच हार्ड कमोडिटीजमध्ये अस्थिरता कमी असते.
• बहुतांश व्यापार हा राष्ट्रीय सीमा ओलांडून घडतो.
• जागतिक आर्थिक आरोग्याचे विश्वसनीय सूचक म्हणजे हार्ड कमोडिटीजमधील व्यापाराचे प्रमाण.
• हार्ड कमोडिटीज ट्रेडिंग करताना, तुम्ही ट्रेडिंग करत असलेल्या कमोडिटीच्या आधारावर तुमच्या कॉन्ट्रॅक्टचा आकार भिन्न असेल. हार्ड कमोडिटी श्रेणीशी संबंधित असूनही, सोने आणि अॅल्युमिनियम फ्युचर्स कॉन्ट्रॅक्ट वेगवेगळे आहेत.

हार्ड कमोडिटीच्या किमतींवर परिणाम करणारे घटक

हार्ड कमोडिटी फ्युचर्स कॉन्ट्रॅक्ट्स विविध घटकांनी प्रभावित होतात, या घटकांमध्ये कमोडिटीचा प्रकार आणि मागणी आणि पुरवठा यांचा समावेश होतो. येथे अधिकृत अहवालांसह काही घटक दिले आहेत.

• व्यापारी अहवालाची वचनबद्धता:

सीएफटीसी (CFTC) (कमोडिटी फ्यूचर्स ट्रेडिंग कमिशन) साप्ताहिक कमोडिटी अहवाल प्रकाशित करते ज्याला सीओटी (COT) अहवाल म्हणतात. त्या अहवालांचा वापर मोठ्या आकाराच्या मार्केट पोझिशन्सचा पाठपुरवठा करण्यासाठी केला जातो. यांमध्ये बँकसारखे संस्थात्मकधारक सामान्यपणे समाविष्ट असतात. हा अहवाल उत्पादक आणि ग्राहकांच्या खुल्या स्थितीचा देखील पाठपुरवठा करतो.

• पुरवठा आणि मागणीवरील अहवाल:

हार्ड कमोडिटी मूलत: आंतरराष्ट्रीय स्वरूपाच्या असतात, म्हणून पुरवठा आणि मागणी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात. प्रामुख्याने सौदी अरेबियाद्वारे क्रूड ऑईलचे उत्पादन केले जाते. याउलट, क्रूड ऑईलचे सर्वाधिक ग्राहक चीन आणि भारत यांसारखे देश आहेत. याचा अर्थ एका देशातील उत्पादनाची स्थिती पुरवठ्यावर परिणाम करतो. त्याचप्रमाणे, दुसऱ्या बाजूच्या मागणीनुसार हार्ड कमोडिटीच्या किमती ठरवल्या जातात.

• सरकारी नियमन आणि राजकीय स्थिरता:

कच्चा माल म्हणून असलेल्या स्वरुपामुळे, हार्ड कमोडिटी सामान्यत: निवडक देशांमध्ये केंद्रित असतात. त्यामुळे सरकारचे आयात-निर्यातीचे नियमन तसेच राजकीय स्थिरता यांचाही हार्ड कमोडिटीच्या किमतींवर परिणाम होतो.

निष्कर्ष

कमोडिटी मार्केट समजण्यास सोपे असले तरी, फ्युचर्स कॉन्ट्रॅक्ट्स आणि ऑप्शन्समधील ट्रेडिंग हे भौतिक कमोडिटी घेण्यापेक्षा कमालीचं वेगळं आहे; व्यापार्‍यांना कमोडिटी कसे कार्य करतात याचे सखोल ज्ञान असले पाहिजे आणि कोठे गुंतवणूक करावी याबद्दल त्यांनी माहितीपूर्ण निर्णय घ्यायला हवा. कमोडिटीमध्ये प्रभावीपणे व्यवहार करण्यासाठी, नेहमीच एका प्रस्थापित, प्रतिष्ठित ब्रोकरेज फर्मसोबत तुम्ही काम करा.