పెట్టుబడిదారులు అపాయాలను నిర్వహించడానికి డెరివేటివ్లు మరియు ఫ్యూచర్స్ వంటి ఫైనాన్షియల్ సాధనాలను ఉపయోగిస్తారు. ఈ రిస్కులు ఆర్థిక బాధ్యతలు, కమోడిటీ ధర హెచ్చుతగ్గులు లేదా ఇతర కారకాలు కావచ్చు. ఆర్థికంగా బలమైన కంపెనీలు లేదా షేర్ మార్కెట్ డీలర్లు ఈ రిస్కులను అంగీకరిస్తారు మరియు దాని నుండి లాభాలను పొందడానికి వివిధ వ్యూహాలను ఉపయోగిస్తారు.
డెరివేటివ్స్ అంటే ఏమిటి?
పెట్టుబడి పరిశ్రమలో, ఒక ‘డెరివేటివ్’ అనేది ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ అంతర్లీనంగా ఉన్న ఆస్తుల ఆధారంగా ధర నిర్ణయించబడే ఒక ఒప్పందం. ఆ అంతర్లీనంగా ఉన్న ఆస్తి ఒక కరెన్సీ, స్టాక్, కమోడిటీ లేదా సెక్యూరిటీ (వడ్డీ కలిగి ఉండేవి) కావచ్చు. కొన్నిసార్లు, ఫారెన్ ఎక్స్ఛేంజ్, ఈక్విటీ, ట్రెజరీ బిల్లులు, విద్యుత్, వాతావరణం, ఉష్ణోగ్రత మొదలైన నిర్దిష్ట రంగాలలో వాణిజ్యం చేయడానికి డెరివేటివ్లు కూడా ఉపయోగించబడతాయి. ఉదాహరణకు, ఎనర్జీ మార్కెట్ కోసం డెరివేటివ్‌లను ఎనర్జీ డెరివేటివ్లు అని పిలుస్తారు.
సెక్యూరిటీస్ కాంట్రాక్ట్ (రెగ్యులేషన్) చట్టం, 1956 ప్రకారం “డెరివేటివ్” టర్మ్ లో ఇవి ఉంటాయి
- ఒక డెట్ ఇన్స్ట్రుమెంట్, షేర్, లోన్, సెక్యూర్డ్ లేదా అన్‍సెక్యూర్డ్, రిస్క్ సాధనం లేదా వ్యత్యాసాల కోసం ఒప్పందం లేదా ఇతర రకం సెక్యూరిటీ నుండి పొందిన సెక్యూరిటీ;
- అంతర్లీనంగా ఉన్న సెక్యూరిటీల ధరలు లేదా ధరల సూచిక నుండి దాని విలువను పొందే ఒక ఒప్పందం.
డెరివేటివ్ కాంట్రాక్ట్స్ రకాలు ఏమిటి?
సంవత్సరాలుగా, డెరివేటివ్స్ కాంట్రాక్ట్స్ రకాలు రూపొందించబడ్డాయి. స్కాటిష్ ఒప్పందాల నాలుగు ప్రాథమిక రకాలు ఏంటంటే ఫ్యూచర్స్ , అప్షన్స్, ఫార్వర్డ్స్ మరియు స్వాప్స్. వివిధ రకాల డెరివేటివ్స్ ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి-
ఫ్యూచర్స్
ఒక ఫ్యూచర్స్ ఒప్పందం అనేది ఒక నిర్దిష్ట ధర వద్ద భవిష్యత్తులో ఒక ఆస్తిని నిర్ధిష్ట ధరకు కొనుగోలు చేయడానికి లేదా విక్రయించడానికి రెండు పార్టీల మధ్య ఒక ఒప్పందం జరిగే ప్రత్యేక రకం ఫార్వర్డ్ ఒప్పందం.
ఆప్షన్స్
ఆప్షన్స్ అనేవి ఒక ఆప్షన్ రైటర్ మరియు కొనుగోలుదారు మధ్య ఒప్పందాలు, ఇది కొనుగోలుదారుకు పేర్కొన్న ధరకు చెప్పిన తేదీన ఆస్తులు, ఇతర డెరివేటివ్లు మొదలైనటువంటి అంతర్లీనంగా ఉన్నవాటిని కొనుగోలు చేయడానికి / విక్రయించేందుకు హక్కును ఇస్తుంది. ఇక్కడ, కొనుగోలుదారు ఆప్షన్ రచయిత, అంటే ఆప్షన్ యొక్క విక్రేతకు ఆప్షన్ ప్రీమియంను చెల్లిస్తారు. ఆప్షన్స్ ఒప్పందం ద్వారా ఇవ్వబడిన హక్కును ఎక్సర్సైజ్ చేయాలని కొనుగోలుదారు నిర్ణయించుకుంటే ఆప్షన్ రైటర్ బాధ్యత వహించాలి.
ఫార్వర్డ్స్
ఇది రెండు పార్టీల మధ్య ఒక కస్టమైజ్డ్ కాంట్రాక్ట్, ఇందులో ఒప్పందం తేదీన అంగీకరించిన ధర వద్ద భవిష్యత్తులో నిర్దిష్ట తేదీన సెటిల్మెంట్ జరుగుతుంది.
స్వాప్స్
స్వాప్స్ అనేవి రెండు పార్టీల మధ్య ప్రైవేట్ ఒప్పందాలు, ఇందులో పార్టీల యాజమాన్యంలోని ఆర్థిక సాధనాల క్యాష్ ప్రవాహాల మార్పిడి జరుగుతుంది. సాధారణంగా ఉపయోగించబడిన రెండు స్వాప్లు ఇవి
- వడ్డీ రేటు స్వాప్స్
దీనిలో అదే కరెన్సీలో వడ్డీని కలిగి ఉండే క్యాష్ ప్రవాహాలను మార్చడం ఉంటుంది.
- కరెన్సీ స్వాప్స్
ఈ రకం వివిధ కరెన్సీలలో అసలు మరియు వడ్డీతో క్యాష్ ప్రవాహాలను మార్చడానికి అనుమతిస్తుంది.
ఈక్విటీ నుండి ఇది ఎలా భిన్నంగా ఉంటుంది?
బాండ్లు, కమోడిటీలు, కరెన్సీలు మొదలైనటువంటి అంతర్లీనంగా ఉండే ఆస్తుల నుండి తమ విలువను పొందే ఫైనాన్షియల్ సాధనాలు డెరివేటివ్లు. అయితే, డిమాండ్ మరియు సరఫరా మరియు కంపెనీ సంబంధిత, ఆర్థిక, రాజకీయ లేదా ఇతర ఈవెంట్లపై ఆధారపడి ఉన్న ఆర్థిక సాధనాలు. ఈక్విటీలు పెట్టుబడి కోసం సాధనాలు, అదే సమయంలో డెరివేటివ్లు ఊహాజనిత లేదా హెడ్జింగ్ ప్రయోజనాల కోసం ఉపయోగించబడతాయి.
డెరివేటివ్ సాధనాలను ఎవరు మరియు ఎందుకు ఉపయోగిస్తారు?
ప్రైవేట్ లేదా సంస్థాగత పెట్టుబడిదారులు ఒక ప్రయోజనంతో డెరివేటివ్ ఒప్పందాలను కొనుగోలు చేస్తారు. డెరివేటివ్స్ మార్కెట్లో కొన్ని ప్రముఖ పాత్రధారులు హెడ్జర్లు, స్పెక్యులేటర్లు మరియు ఆర్బిట్రేజర్లు. కరెన్సీ జతలపై ఫ్యూచర్స్ మరియు ఆప్షన్స్ పై పెట్టుబడి పెట్టడం కూడా చేయవచ్చు.
హెడ్జర్లు ఎవరు?
ఒక ప్రమాదాన్ని తట్టుకునే పెట్టుబడిదారులు వీరు. మరియు, హెడ్జింగ్ అంటే ప్రస్తుత మార్కెట్ పరిస్థితుల నుండి ఉత్పన్నమయ్యే ప్రభావాలను పరిగణనలోకి తీసుకోవడానికి సహాయపడే స్థానంతో ఒక ప్రమాదాన్ని తగ్గించడం.. ఒక హెడ్జర్ అతను తీసుకునే ప్రమాదానికి వ్యతిరేకంగా ఉన్న స్థానాన్ని సాధించడానికి ప్రయత్నిస్తారు. మార్కెట్లో ధర అస్థిరత పరిస్థితులలో ఈ పెట్టుబడిదారుడు ధర రిస్క్ పరిస్థితులను తగ్గించడానికి లేదా తొలగించడానికి ప్రయత్నిస్తారు.
ఉదాహరణ
ఉదాహరణకు, ఒక పెట్టుబడిదారు కంపెనీ ”ABC” యొక్క 1000 షేర్లను కొనుగోలు చేయాలని అనుకుంటాడు, కానీ మార్కెట్ ట్రెండ్ కు వ్యతిరేకంగా ఈ దీర్ఘకాల స్థానాన్ని, ముఖ్యంగా అధిక అస్థిరత జరిగిన సమయాల్లో నిర్ధారించుకోవాలనుకుంటున్నారు. తర్వాత, అతను ”ABC” ఫ్యూచర్స్ యొక్క అదే మొత్తం స్వల్ప స్థానం తీసుకోవాలి. అటువంటి చర్య మొత్తం మార్కెట్లో ప్రభావాన్ని చూపే అనుకూలంగా లేని పరిస్థితులు లేదా ఈవెంట్లను తగ్గిస్తుంది.
స్పెక్యులేటర్లు ఏం చేస్తారు?
ధర కదలికలను నిరంతరం చదవడం ద్వారా మరియు గరిష్ట లాభాలను అందించే స్థానాన్ని తీసుకోవడం ద్వారా స్పెక్యులేటర్లు డెరివేటివ్ మార్కెట్లలో పెట్టుబడి పెడతారు. వారి ఉద్దేశ్యం ప్రాథమికంగా గరిష్ట లాభాలు పొందడానికి. హెడ్జర్లతో పోలిస్తే, వారు అధిక రిస్క్ తీసుకోవాలని అనుకుంటారు, ఇది మార్కెట్లలో గరిష్ట రిటర్న్స్ లేదా భారీ నష్టానికి దారితీయగలదు. మార్కెట్లో సరైన స్థానంలో తమను తాము ఉంచుకోవడానికి స్పెక్యులేటర్లు వీలైనంత ఖచ్చితంగా భవిష్యత్తులోని ట్రెండ్లను ఊహించవలసి ఉంటుంది.
స్వల్పకాలిక పెట్టుబడులతో మరింత లాభం పొందాలనుకునేవారు స్పెక్యులేటర్లు. అలా చేయడానికి, వారు అసలు మరియు సాంకేతిక విశ్లేషణ ఆధారంగా భవిష్యత్తు అంచనాలను అందిస్తారు. హెచ్చుతగ్గుల వడ్డీ రేట్ల నుండి ప్రధాన వ్యక్తుల ద్వారా ప్రభుత్వ స్టేట్మెంట్ల వరకు వేగంగా తరలిపోయే ట్రెండ్లను ట్రాక్ చేస్తూ ఉంటారు మరియు మార్కెట్ ఏ దిశలో వెళ్తుందో అంచనా వేస్తుంటారు.
స్పెక్యులేటర్ల పోర్ట్ఫోలియో భారీగా మరియు విభిన్నమైనది మరియు అధిక నికర విలువగల పెట్టుబడిదారులను కలిగి ఉంటుంది.
కాబట్టి, ఆర్బిట్రేజర్స్ పాత్ర ఏమిటి?
ఆర్బిట్రేజర్లు ఎటువంటి రిస్క్ తీసుకోకుండా పాజిటివ్ లాభాలను సంపాదించడానికి దాదాపుగా తక్షణ నిర్ణయాలతో వేగంగా పనిచేస్తారు. వారు మార్కెట్లో సమయానుకూల ఆర్బిట్రేజ్ అవకాశాలను పొందడం మరియు డెరివేటివ్స్ సాధనాలను వెంటనే వాణిజ్యం చేయడం ద్వారా మార్కెట్లో లిక్విడిటీని పెంచుతారు. ఆర్బిట్రేజర్లతో, పెట్టుబడిదారులు డబ్బును పోగొట్టుకోరు, పాజిటివ్ లాభాలు సంపాదించి ఎటువంటి ప్రమాదం లేకుండా వాణిజ్యం చేసుకుంటారు. పరిమిత సమయం కోసం వివిధ మార్కెట్లలో షేర్ కోసం ఉనికిలో ఉన్న ధర వ్యత్యాసాల ప్రయోజనాన్ని ఆర్బిట్రేజర్లు తీసుకుంటారు.
