एनपीएस कर-बचत योजनेद्वारे तुमचे रिटायरमेंट सुरक्षित करा. टायर -1 आणि टायर -2 एनपीएस अकाउंटचे कर लाभ कसे प्राप्त करावे हे जाणून घेण्यासाठी आर्टिकलला भेट द्या.
राष्ट्रीय पेन्शन योजना (एनपीएस) भारत सरकारने 2009 मध्ये सर्व नागरिकांना एक विश्वासार्ह पेन्शन योजना उपलब्ध करून देण्यासाठी सुरू केली होती. एनपीएस हे पेन्शन फंड रेग्युलेटरी अँड डेव्हलपमेंट ऑथोरिटी (PFRDA) द्वारे व्यवस्थापित आणि नियंत्रित केले जाते. एनपीएस तुम्हाला सेवानिवृत्तीचे नियोजन आणि ₹2,00,000 पर्यंतच्या आयकर बचतीमध्ये मदत करू शकते.
एनपीएस कर-लाभ योजनेची वैशिष्ट्ये
वैशिष्ट्ये | टायर -1 अकाउंट | टायर -2 अकाउंट |
पात्रता | टायर -1 अकाउंट उघडणे अनिवार्य आहे. | टायर -2 अकाउंट उघडणे पर्यायी आहे. जर टायर -1 अकाउंट उघडले असेल तर ते उघडू शकता. |
कर लाभ | कलम 80C आणि 80CCD अंतर्गत ₹2,00,000 चे एनपीएस कर लाभ मिळवता येतात. | ₹1,50,000 चे एनपीएस टायर -2 कर लाभ केवळ केंद्र सरकारच्या कर्मचाऱ्यांना मिळू शकतात. |
किमान नोंदणी रक्कम | ₹500 | ₹1000 |
लॉक-इन कालावधी | वयाची 60 वर्षे पूर्ण झाल्यानंतरच फंड काढता येतात. | फंड केव्हाही काढता येतात. |
मॅच्युरिटीवर | साठ टक्के निधी काढता येतो आणि उर्वरित चाळीस टक्क्यांसह वार्षिकी खरेदी करणे आवश्यक आहे. | पूर्ण किंवा आंशिक निधी केव्हाही काढता येतो. |
एनपीएस योजना: आयकर लाभ
एनपीएस मध्ये इन्व्हेस्ट करणे हा एक शहाणपणाचा निर्णय आहे कारण तुम्ही त्यासोबत येणारे अनेक आयकर लाभ घेऊ शकता. हे सेवा निवृत्तीचे नियोजन आणि आयकर बचत या दुहेरी उद्देशासाठी काम करते. आता आपण एनपीएस कर लाभांची सविस्तर चर्चा करूया.
टायर -1 अकाउंटसाठी एनपीएस कर लाभ
खालील टेबल पगारदार आणि स्वयंरोजगार असलेल्या व्यक्तींसाठी टायर-1 खात्यांच्या एनपीएस योजनेच्या आयकर लाभांमधील फरक दर्शविते.
आयकर कायदा कलम | पगारदार व्यक्ती | स्वयंरोजगार व्यक्ती |
80 सीसीडी (1) | · कर्मचाऱ्याच्या वेतनातून योगदान
· पगाराच्या 10% (मूलभूत + डीए) · कलम 80 सीसीई अंतर्गत ₹1.5 लाख एकूण सीलिंग मर्यादेच्या आत |
· एकूण उत्पन्नाच्या 20% पर्यंत कर कपात
· कलम 80 सीसीई अंतर्गत ₹1.5 लाख एकूण सीलिंग मर्यादेच्या आत |
80 सीसीडी (2) | · नियोक्त्याकडून योगदान
· पगाराच्या 10% (मूलभूत + डीए) · कलम 80 सीसीई अंतर्गत ₹1.5 लाखाच्या कमाल मर्यादेपेक्षा जास्त आणि वर |
लागू नाही |
80 सीसीडी 1(बी) | · केवळ टायर -1 मध्ये कर्मचाऱ्यां कडून स्वैच्छिक योगदान
· कलम 80 CCE अंतर्गत ₹1,50,000 च्या मर्यादेपेक्षा जास्त टॅक्स कपातीसाठी कमाल ₹50,000 क्लेम केला जाऊ शकतो. |
· कलम 80 CCE अंतर्गत ₹1,50,000 च्या कमाल मर्यादेपेक्षा जास्त कर कपातीसाठी कमाल ₹50,000 क्लेम केला जाऊ शकतो. |
टायर -2 अकाउंटसाठी एनपीएस कर लाभ
- जर तुम्ही केंद्र सरकारचे कर्मचारी असाल तर तुम्ही एनपीएस टायर-2 मध्ये कमाल ₹1,50,000 इन्व्हेस्ट करू शकता. तुम्ही प्राप्तिकर कायद्याच्या कलम 80C अंतर्गत कर लाभांचा दावा करू शकता.
- या खात्याला एनपीएस टायर-2 कर-बचत खाते म्हणतात.
- याचा लॉक-इन कालावधी तीन वर्षांचा आहे, त्यानंतर तुम्ही मॅच्युरिटीची रक्कम काढू शकता.
- तुम्ही केंद्र सरकारसोबत काम करत नसल्यास तुम्ही NPS टियर-2 कर सवलतींचा लाभ घेऊ शकत नाही.
पैसे काढल्यावर एनपीएस कर लाभ
तुम्ही तुमच्या टायर-1 खात्यातील पैसे काढण्याच्या रकमेवर एनपीएस कर लाभांचा लाभ देखील घेऊ शकता. तुमचे टायर-2 खाते असल्यास, तुमच्या आयकर स्लॅबनुसार काढलेली रक्कम करपात्र आहे.
टायर -1 अकाउंटमधील एनपीएस कर लाभांसाठी सर्व शक्य परिस्थिती येथे सूचीबद्ध केल्या आहेत:
आंशिक पैसे काढणे
एनपीएस टायर-1 खात्यांसाठी संपूर्ण कार्यकाळात जास्तीत जास्त तीनदा पैसे काढण्याची परवानगी देते. प्रत्येक पैसे काढणे हे तुमच्या योगदानाच्या (तुमच्या नियोक्त्याच्या योगदानासह नाही) 25% पर्यंत असू शकते. ही विद्ड्रॉल रक्कम पूर्णपणे कर-मुक्त आहे.
मॅच्युरिटी
तुमच्या टायर-1 खात्यातील फंड तुम्ही वयाची 60 वर्षे पूर्ण केल्यावर किंवा सेवानिवृत्त झाल्यावर पूर्ण काढण्यासाठी पात्र असतात. तुम्ही मॅच्युरिटी रकमेपैकी 60% रक्कम एकरकमी पैसे काढू शकता, जी करमुक्त असेल.
वार्षिकी खरेदी
तुम्ही तुमच्या टायर -1 एनपीएस अकाउंट मध्ये मॅच्युरिटी रकमेच्या उर्वरित 40% सह ॲन्युटी प्लॅन खरेदी करणे आवश्यक आहे. ही रक्कम कलम 80CCD (5) अंतर्गत कर सवलतीसाठी पात्र असेल. या सेक्शन अंतर्गत कमाल मर्यादा ₹ 2,00,000 आहे.
एनपीएसमध्ये ईईईचा फायदा
आम्हा सर्वांना उच्च रिटर्न देणार्या आणि कर वाचविण्यास मदत करणार्या साधनांमध्ये इन्व्हेस्ट करायचे असते. अशा इन्व्हेस्टमेंट ईईई कॅटेगरी अंतर्गत येतात. ईईई सूट-सूट-सूट-सूट सूचित करते. याचा अर्थ असा
- योगदान रक्कम टॅक्स कपातीपासून सूट आहे;
- इन्व्हेस्टमेंटवर मिळालेला रिटर्न किंवा नफा टॅक्स कपातीपासून सूट आहेत;
- मॅच्युरिटी रकमेला कर कपातीतून सूट देण्यात आली आहे.
यापूर्वी, एनपीएस कर-बचत योजना ईईई आणि ईईटी स्थितीच्या मिश्रणाखाली आली होती कारण 60% एकरकमी पैसे काढलेल्या रकमेपैकी फक्त 40% करमुक्त होती. तथापि, 2019 च्या केंद्रीय अर्थसंकल्पाने जाहीर केले की एकरकमीच्या पूर्ण 60% करमुक्त असेल. यामुळे NPS ला EEE च्या उच्चभ्रू वर्गात टाकण्यात आले.
एनपीएस अकाउंट उघडण्याची पात्रता
- तुमचे वय 18 आणि 65 वयोगटातील असावे.
- टायर-2 अकाउंट उघडण्यापूर्वी तुम्हाला एनपीएस टायर -1 अकाउंट उघडावे लागेल.
- तुम्हाला केवायसी दस्तऐवज सबमिट करणे आवश्यक आहे: ओळखीचा पुरावा, पत्ता पुरावा (आधार/पासपोर्ट/ड्रायव्हिंग लायसन्स/मतदार आयडी), आणि पासपोर्ट-आकाराचा फोटो.
एनपीएस अकाउंट कसे उघडावे
एनपीएस अकाउंट पीएफआरडीए द्वारे नियमित केले जातात. एनपीएस अकाउंट उघडण्यासाठी आणि व्यवस्थापित करण्यासाठी पीएफआरडीए ने अनेक पॉईंट ऑफ प्रेझन्स-सर्व्हिस प्रोव्हाईडर्स (POP-SP) नियुक्त केले आहे. तुम्ही आवश्यक कागदपत्रांसह कोणत्याही नियुक्त POP-SP ला भेट देऊ शकता आणि तुमचे एनपीएस टॅक्स-सेव्हिंग अकाउंट उघडू शकता.
तुम्ही ऑनलाईन मोडद्वारेही ई-एनपीएस देखील उघडू शकता. हे तुम्हाला कोणत्याही पॉप-एसपीला भेट न देता त्वरित एनपीएस अकाउंट उघडण्याची सुलभता प्रदान करते. NPSअकाउंट उघडल्यानंतर, तुम्हाला तुमचा पर्मनंट रिटायरमेंट अकाउंट नंबर (PRAN) प्राप्त होईल. तुमचे अकाउंट ऑनलाईन ऑपरेट करण्यासाठी तुम्हाला पासवर्ड देखील प्राप्त होईल.
एनपीएस योगदान मर्यादा
सध्या, एनपीएस टायर-1 आणि टायर-2 दोन्ही खात्यांमध्ये कमाल रक्कम आणि योगदानाच्या संख्येवर कोणतीही वरची मर्यादा नाही.
तथापि, एनपीएस च्या माध्यमातून करबचतीवर मर्यादा आहेत. मर्यादा खालीलप्रमाणे आहेत:
आयकर कायदा कलम | कमाल पात्र एनपीएस कपात विभाग |
80C | ₹1,50,000 |
80 सीसीडी (1बी) | ₹50,000 |
निष्कर्ष
इन्व्हेस्टमेंट साठी एनपीएस ही सर्वोत्तम योजना आहे कारण ती तुमच्या निवृत्तीनंतरच्या बचतीची पूर्तता करेल आणि कमाल कर लाभ देईल. आयकर कायद्याच्या कलम 80C अंतर्गत तुम्हाला ₹ 2,00,000 चे NPS कर लाभ मिळू शकतात. कार्यरत कर्मचारी म्हणून, तुम्ही एनपीएस नियोक्त्याचे योगदान कर लाभ देखील मिळवू शकता.
एंजेल वन द्वारे तुमचे एनपीएस कर बचत खाते उघडा. आमची वेबसाईट आणि मोबाईल ॲप पाहा आणि एनपीएस टॅक्स लाभ मिळविण्यासाठी आणि स्मार्टपणे इन्व्हेस्टमेंट करण्यासाठी मोफत टिप्स मिळवा.
हे देखील वाचा: एनपीएससाठी ऑनलाइन अर्ज कसा करावा
नेहमी विचारले जाणारे प्रश्न
एनपीएस मॅच्युरिटीवर करमुक्त आहे का?
होय, तुम्ही मॅच्युरिटी रकमेच्या 60% रक्कम घेऊ शकता. ही रक्कम पूर्णपणे करमुक्त आहे.
मी टायर-1 आणि टायर-2 अकाउंटमध्ये एनपीएस टॅक्स लाभांचा क्लेम करू शकतो/शकते का?
नाही. टायर-1 अकाउंटमध्ये, तुम्ही एनपीएस स्कीम इन्कम टॅक्स लाभ म्हणून कमाल ₹2,00,000 क्लेम करू शकता. आणि तुम्ही केंद्र सरकारचे कर्मचारी असाल तरच तुम्ही एनपीएस टायर-2 कर सवलतींचा दावा करू शकता.
वार्षिकी रक्कम करमुक्त आहे का?
होय, तुम्ही वार्षिक वेतन खरेदी करण्यात इन्व्हेस्ट करत असलेली रक्कम एनपीएस टॅक्स लाभाच्या अंतर्गत येते. हे प्राप्तिकर कायद्याच्या कलम 80सीसीडी (5) नुसार आहे.
मी एनपीएस सह किती कर बचत करू शकतो?
एनपीएस योजना आयकर सवलती देते. तुम्ही रु.1.5 लाख कलम 80C च्या कमाल मर्यादेपेक्षा 50,000 रुपयांची अतिरिक्त रक्कम वाचवू शकता.
वयाच्या 60 वर्षापूर्वी मी एनपीएस टायर-1 मधून बाहेर पडू शकतो का?
जर तुमचा एकूण निधी 2.5 लाख रुपयांपेक्षा कमी असेल, तर तुम्ही पूर्ण रक्कम काढू शकता आणि एनपीएस कर बचत योजनेतून बाहेर पडू शकता.
तथापि, ₹2.5 लाखांपेक्षा जास्त, तुम्हाला कॉर्पसच्या 80% वार्षिक खरेदी करावी लागेल. तुम्ही एकरकमी म्हणून उर्वरित रक्कम काढू शकता.