TDS రకాలు

టిడిఎస్ లేదా మూలం వద్ద పన్ను మినహాయింపు అనేది అద్దె, కమిషన్, జీతం, వడ్డీ, వృత్తిపరమైన ఫీజు మరియు ఇతర విషయాలపై చెల్లించిన మొత్తానికి వర్తిస్తుంది. ఈ రకమైన చెల్లింపు చేసే వ్యక్తి ద్వారా ఈ తగ్గింపు చేయబడుతుంది. కాబట్టి, దానిని చాలా సులభంగా చెప్పాలంటే, ఒక వ్యక్తి యొక్క ఆదాయం వనరు నుండి నేరుగా పన్ను సేకరించడానికి మూలం వద్ద పన్ను మినహాయింపు ప్రారంభించబడింది. తరువాత చేయడానికి బదులుగా ఆదాయంపై వర్తించే పన్నును సేకరించడం ద్వారా ప్రభుత్వం పన్ను ఎగవేతను అదుపులో ఉంచడానికి టిడిఎస్ ను ఒక సాధనంగా ఉపయోగిస్తుంది. ఒక సాధారణ నియమం ఏంటంటే ఆదాయం అందుకునే వ్యక్తి ఆదాయ పన్ను చెల్లించడానికి లోబడి ఉంటారు. మూలం వద్ద పన్ను మినహాయింపు విషయంలో, మీరు చేసే చెల్లింపుల నుండి ఆదాయపు పన్ను ముందుగానే తీసివేయబడేలాగా నిర్ధారించడానికి ప్రభుత్వం ఈ నిబంధన సహాయం తీసుకుంటుంది.

టిడిఎస్ వర్తింపజేయబడిన తర్వాత మిగిలి ఉన్న మొత్తాన్ని గ్రహీత అందుకుంటారు. ఈ మొత్తం గ్రహీత ద్వారా అతని ఆదాయానికి జోడించబడుతుంది. టిడిఎస్ మొత్తం అతను లేదా ఆమె చెల్లించవలసిన బాధ్యత కలిగిన తుది పన్నుకు వ్యతిరేకంగా బ్యాలెన్స్ చేయబడుతుంది. గ్రహీతకు క్రెడిట్ వెళ్తుంది, అది అతని లేదా ఆమె తరపున ఇప్పటికే చెల్లించబడి ఉంటుంది. 

టిడిఎస్ ఎప్పుడు మినహాయించబడుతుంది మరియు ఎవరి ద్వారా?

ఆదాయపు పన్ను చట్టం క్రింద చెల్లింపులు చేసే ఏ వ్యక్తి అయినా అటువంటి చెల్లింపు చేసే సమయంలో టిడిఎస్ ను వర్తింపజేయవలసి ఉంటుంది. ఒక వ్యక్తి లేదా హెచ్యుఎఫ్ అతని/వారి పుస్తకాలను ఆడిట్ చేయించుకోవడానికి అవసరం లేనప్పుడు మినహాయింపు ఉంటుంది. ఈ సందర్భంలో, టిడిఎస్ ఉండదు.

కానీ, ఒకవేళ నెలకు రూ 50,000 మించిన అద్దె చెల్లింపు ఉంటే, వ్యక్తులు లేదా హెచ్యుఎఫ్ తప్పనిసరిగా 5% టిడిఎస్ మినహాయించాలి. వ్యక్తిగత లేదా హెచ్యుఎఫ్ కోసం ఒక పన్ను ఆడిట్ తప్పనిసరిగా ఉందా లేదా అనే దానితో సంబంధం లేకుండా. హెచ్యుఎఫ్ యొక్క ఈ వ్యక్తులు, వారికి 5% టిడిఎస్ మినహాయించడానికి బాధ్యత  ఉన్నప్పటికీ, టిఎఎన్ కోసం దరఖాస్తు చేయవలసిన అవసరం లేదు.

వ్యక్తికి వర్తించే ఆదాయపు పన్ను స్లాబ్ రేట్ల ఆధారంగా ఒక యజమాని టిడిఎస్ ను మినహాయిస్తారు. బ్యాంకులు 10% టిడిఎస్ తీసివేస్తాయి. మీ పాన్ వివరాలు అందించబడకపోతే ఇది 20% కావచ్చు. ఎక్కువ చెల్లింపుల కోసం, ఆదాయపు పన్ను చట్టంలో టిడిఎస్ రేట్లు పేర్కొనబడి ఉంటాయి. చెల్లింపుదారు ఈ రేట్ల ఆధారంగా టిడిఎస్ ను తీసివేస్తారు.

మినహాయింపులను క్లెయిమ్ చేయడానికి మీరు మీ యజమానికి పెట్టుబడి రుజువులను ఉత్పత్తి చేస్తే, మరియు పన్ను విధించదగిన మొత్తం అనేది ఆదాయం పన్ను పరిమితికి తక్కువ అయి ఉంటే, మీరు ఏ పన్ను చెల్లించవలసిన అవసరం లేదు. ఈ సందర్భంలో, మీ ఆదాయం నుండి టిడిఎస్ మినహాయింపు అవసరం లేదు. మీరు బ్యాంకుకు వెళ్లి, మీ ఫారం 15G మరియు ఫారం 15H ను సమర్పించవచ్చు, మీ పన్ను పరిమితి తక్కువగా ఉంటే. ఇలా చేయడం ద్వారా, మీకు ఉన్న వడ్డీ ఆదాయంపై టిడిఎస్ మినహాయించకుండా మీరు నిర్ధారించుకుంటారు.

మీ నికర ఆదాయం పన్ను పరిమితికి తక్కువగా ఉండి, మీరు మీ యజమానికి సకాలంలో రుజువులను పంపలేకపోయారు. లేదా టిడిఎస్ ఇప్పటికే మీ యజమాని లేదా బ్యాంక్ ద్వారా మినహాయించబడింది అనుకుందాం.  ఈ సందర్భంలో, మినహాయించబడిన టిడిఎస్ యొక్క రీఫండ్ క్లెయిమ్ చేసుకోవడానికి మీరు అర్హులు.

టిడిఎస్ రకాలు

వివిధ రకాల టిడిఎస్ యొక్క జాబితా ఇక్కడ ఉంది-

• జీతం
• ఎల్ఐసి క్రింద ఉంచబడిన మొత్తం
• బ్యాంక్ వడ్డీ
• డీమ్డ్ డివిడెండ్
• బ్రోకరేజ్ లేదా కమిషన్
• కమిషన్ చెల్లింపులు
• పొందిన స్థిర ఆస్తిపై పరిహారం
• కాంట్రాక్టర్ చెల్లింపులు
• ఇన్సూరెన్స్ కమిషన్
• సెక్యూరిటీలపై వడ్డీ
• సెక్యూరిటీలపై వడ్డీ కాకుండా ఇతర వడ్డీ
• అద్దె చెల్లింపు
• ఒక కంపెనీ డైరెక్టర్‌కు చెల్లించబడే రెమ్యూనరేషన్
• బదిలీ చేయబడిన స్థిర ఆస్తి
• క్రాస్వర్డ్ పజిల్స్, కార్డులు లేదా లాటరీ వంటి ఆటల నుండి గెలుచుకున్న అవార్డులు.

టిడిఎస్ డిపాజిట్ చేయడానికి గడువు తేదీ

తదుపరి నెలలో 7 వ తేదీ అనేది ప్రభుత్వానికి టిడిఎస్ దాఖలు చేయవలసిన గడువు తేదీ. ఉదాహరణకు, మే లో ఒక వ్యక్తి నుండి టిడిఎస్ 7 జూన్ నాటికి చెల్లించబడుతుంది.  మార్చి మినహా అన్ని నెలలతో ఇదే కేసు. మార్చిలోని టిడిఎస్ 30 ఏప్రిల్ వరకు డిపాజిట్ చేయడానికి అర్హత కలిగి ఉంటుంది. అద్దెకు లేదా కొత్త ఆస్తిని కొనుగోలు చేయడానికి, టిడిఎస్ తీసివేయబడిన నెల ముగింపు నుండి లెక్కించబడిన విధంగా <n1> రోజులలో టిడిఎస్ చెల్లించవచ్చు. చలాన్ ITNS-281 ఉపయోగించి టిడిఎస్ ప్రభుత్వ పోర్టల్‌లో డిపాజిట్ చేయబడాలి.

మీరు టిడిఎస్ రిటర్న్స్ ఎలా మరియు ఎప్పుడు ఫైల్ చేయవచ్చు?

వివిధ రకాల టిడిఎస్ రిటర్న్స్ ఉంటాయి మరియు టిడిఎస్ కలిగి ఉన్న ప్రతి వ్యక్తికి వాటిని దాఖలు చేయడం తప్పనిసరి. ఈ రిటర్న్స్ ప్రతి క్వార్టర్ కు సమర్పించాలి. మీరు టిఎఎన్, మినహాయించబడిన వ్యక్తి యొక్క పిఎఎన్, మినహాయించబడిన టిడిఎస్ మొత్తం మరియు చెల్లింపు రకాన్ని పేర్కొనవలసి ఉంటుంది.

టిడిఎస్ వర్తించే వివిధ ప్రయోజనాల ఆధారంగా టిడిఎస్ రిటర్న్స్ ఫైల్ చేయడానికి వేర్వేరు ఫారంలు ఉన్నాయి.

టిడిఎస్ సర్టిఫికెట్ అంటే ఏమిటి?

ఫారం 16, ఫారం 16A, ఫారం 16 B మరియు ఫారం 16 C వంటి వివిధ రకాల టిడిఎస్ సర్టిఫికెట్లు ఉన్నాయి. టిడిఎస్ వర్తింపజేసే సంస్థ రసీదు రుజువుగా ఒక సర్టిఫికెట్ అందిస్తుంది.

ఉదాహరణకు, ఉద్యోగి వద్ద ఒక యజమాని ఫారం 16 జారీ చేస్తారు. ఫిక్స్డ్ డిపాజిట్ల నుండి ఒక వ్యక్తి ఆర్జించే వడ్డీపై టిడిఎస్ మినహాయించినప్పుడు బ్యాంక్ ఒక డిపాజిటర్‌కు ఫారం 16 A అందిస్తుంది.

వివిధ రకాల టిడిఎస్ సర్టిఫికెట్లను చూద్దాం-

ఫారం 26AS అంటే ఏమిటి?

టిడిఎస్ మరియు మీ పిఎఎన్ ఎలా అనుసంధానించబడిందో అర్థం చేసుకోవడం అవసరం. టిడిఎస్ మినహాయింపులు మినహాయించినవారు అలాగే మినహాయించబడినవారు విషయంలో పిఎఎన్ కు అనుసంధానించబడతాయి. మీ ఆదాయంలో ఏదైనా భాగం అయినా దానిపై టిడిఎస్ ఛార్జ్ చేయబడితే, మీరు పన్ను క్రెడిట్ కోసం ఫారం 26Aల ద్వారా వెళ్ళాలి. ఈ ఫారం పిఎఎన్ కలిగిన వ్యక్తులు అందరికీ అందించబడే ఒక ఇంటిగ్రేటెడ్ పన్ను స్టేట్మెంట్. మొత్తం టిడిఎస్ ఒక వ్యక్తి యొక్క పిఎఎన్ తో అనుసంధానించబడి ఉంటుంది. కాబట్టి, ఈ ఫారం వివిధ డిడక్టర్ల ద్వారా ఆదాయంపై టిడిఎస్ యొక్క వివరాలను పేర్కొంటుంది. ఈ చెల్లింపులు మీ జీతంలో భాగమైనా లేదా మీరు సంపాదించే వడ్డీ అయినా ఏమీ సమస్య ఉండదు. మీ పిఎఎన్ కు కనెక్ట్ చేయబడిన మొత్తం టిడిఎస్ ఇక్కడ వెల్లడవుతుంది. ఫారం 26 లు మీరు నేరుగా చెల్లించిన ఆదాయపు పన్ను రికార్డును కూడా కలిగి ఉంటాయి, అది స్వీయ-అంచనా పన్ను అయినా లేదా అడ్వాన్స్ పన్ను అయినా.  మీ ఆదాయం టిడిఎస్ కు లోబడి ఉన్నప్పుడు, మీ పిఎఎన్ వివరాలను సరిగ్గా నమోదు చేయడం అనేది ఖచ్చితంగా ఇందుకు అవసరం. 

ఎస్ఎంఎస్ హెచ్చరికల ద్వారా అధిక పారదర్శకత

ఆదాయపు పన్ను విభాగం ఎస్ఎంఎస్ ద్వారా పన్ను చెల్లింపుదారులకు తెలియజేయడం ప్రారంభించింది. పన్ను చెల్లింపుదారు పిఎఎన్ కు వ్యతిరేకంగా టిడిఎస్ గా మినహాయించబడిన మొత్తాన్ని ఎస్ఎంఎస్ సూచిస్తుంది.  జీతం, వడ్డీలు మరియు ఇతర చెల్లింపుల ద్వారా మీ ఆదాయానికి వ్యతిరేకంగా క్రెడిట్ చేయబడిన టిడిఎస్ ను ఎస్ఎంఎస్ హెచ్చరిక సూచిస్తుంది. సదరు ఆర్థిక సంవత్సరం కోసం టిడిఎస్ మొత్తం మీ ఫారం 26ASలో జోడించబడుతుంది. 

ఆదాయపు పన్ను దాఖలు చేసినప్పుడు పారదర్శకతను పెంచడానికి మరియు టిడిఎస్ సరిపోలని సందర్భాలను తగ్గించడానికి ఫైనాన్స్ మంత్రిత్వ శాఖ ఈ ఇనీషియేటివ్‌ను తీసుకున్నారు. ఇప్పుడు, పన్ను చెల్లింపుదారులు తమ పేస్లిప్స్ పై అందించిన సమాచారంతో టిడిఎస్ పై ఎస్ఎంఎస్ అందించే సమాచారాన్ని తనిఖీ చేసి అవి సరిపోలి ఉన్నాయని నిర్ధారించుకోవచ్చు. టిడిఎస్ సరిపోలడం అనేది ఆదాయపు పన్ను దాఖలు చేయడానికి తరచుగా ఒక కారణం.

టిడిఎస్ వర్తించని సందర్భాలు ఏమైనా ఉన్నాయా?

అవును, టిడిఎస్ వర్తించని సమయాలు ఉన్నాయి. పైన పేర్కొన్నట్లు, ఆడిట్ చేయబడవలసిన అవసరం లేని ఒక వ్యక్తి లేదా హెచ్‌యూఎఫ్ కోసం టిడిఎస్ మినహాయించబడదు, వారు నెలకు రూ 50,000 కంటే ఎక్కువ అద్దె చెల్లిస్తూ ఉంటే తప్ప. టిడిఎస్ కూడా ఒక నిర్దిష్ట స్థాయికి పైన మాత్రమే వర్తింపజేయబడుతుంది.

అర్హత కలిగిన లావాదేవీలపై టిడిఎస్ అనేది చెల్లింపు మొత్తం తగిన థ్రెష్‌హోల్డ్ స్థాయిని దాటిన సందర్భంలో మాత్రమే మినహాయించబడుతుంది. ఆ విలువ నిర్దిష్ట పరిమితిని అధిగమించకపోతే టిడిఎస్ మినహాయింపు ఏదీ ఉండదు. వివిధ రకాల చెల్లింపులు వారికి నిర్దిష్టమైన వివిధ థ్రెషోల్డ్ స్థాయిలను కలిగి ఉంటాయి. ఉదాహరణకు, ఆ బ్యాంకు నుండి టోటల్ మొత్తం సంవత్సరానికి రూ 10,000 మించకపోతే ఒకే బ్యాంకు నుండి ఫిక్స్డ్ డిపాజిట్లపై వడ్డీపై వర్తించదు.

టిడిఎస్ ఇప్పటికే వర్తింపజేయబడినప్పుడు పన్ను బాధ్యత

జీతం నుండి టిడిఎస్ ఒక వ్యక్తికి వర్తించే ఆదాయపు పన్ను స్లాబ్ ఆధారంగా ఉంటుంది. ఇతర రకాల ఆదాయాల కోసం, టిడిఎస్ రేట్లు పేర్కొనబడ్డాయి మరియు పరిధి 10% నుండి 20% వరకు ఉంటాయి. ఈ రేట్లు ఒక వ్యక్తి యొక్క మొత్తం ఆదాయం ఆధారంగా లెక్కించబడవు. అందుకే కొన్ని సందర్భాల్లో వారి రసీదులపై టిడిఎస్ తో ప్రజలు బాధపడతారు.

ఒక వ్యక్తి యొక్క వాస్తవ పన్ను బాధ్యత వారి మొత్తం పన్ను విధించదగిన ఆదాయం పై లెక్కించబడుతుంది. లెక్కించబడిన పన్నుల ఆధారంగా, ఒక వ్యక్తి వివిధ రసీదులపై మినహాయించబడిన టిడిఎస్ పై క్రెడిట్ కోసం అప్లై చేసుకోవచ్చు. ఆదాయపు పన్ను శాఖకు మీరు చెల్లించాల్సిన మొత్తాన్ని లెక్కించడానికి మీ అసలు పన్ను బాధ్యత నుండి టిడిఎస్ తీసివేయాలి. మీరు డబ్బు వాపసు కూడా పొందవచ్చు.