డీమ్డ్ వివరణ పత్రం అంటే ఏమిటి?

కంపెనీ చట్టంలోని సెక్షన్ 2 (70) ప్రకారం కంపెనీ వివరణ పత్రం నిర్వచించబడింది. ఇది ప్రజలకు అందించబడిన కంపెనీ సెక్యూరిటీలు లేదా షేర్లను వివరించే చట్టపరమైన పత్రం. పత్రం ఏదైనా సర్క్యులర్, ప్రకటన, నోటీసు లేదా ఏదైనా రకమైన వ్రాతప్రతి కావచ్చు, ఇది కంపెనీ షేర్లు లేదా సెక్యూరిటీల కొనుగోలు కోసం సాధారణ ప్రజల నుండి సమర్పణలను ఆహ్వానించడానికి ఉపయోగపడుతుంది. ప్రజలకు వివరణ పత్రం అందించడం వెనుక ఉన్న ఉద్దేశం మూలధనాన్ని పెంచడం.

వివరణ పత్రంలో అమ్మకానికి ఉంచిన కంపెనీ సెక్యూరిటీల గురించి అవసరమైన మరియు వివరణాత్మక సమాచారం ఉన్నందున, కంపెనీ షేర్లలో పెట్టుబడులకు సంబంధించి పెట్టుబడిదారులకు తెలివైన నిర్ణయాలు తీసుకోవడానికి ఇది అనుమతిస్తుంది. జారీ చేసే కంపెనీ ఎల్లప్పుడూ వివరణ పత్రంని నియంత్రకంతో దాఖలు చేయడం ముఖ్యం.

డీమ్డ్ వివరణ పత్రం అంటే ఏమిటి?

డీమ్డ్ వివరణ పత్రం అనేది ఒక రకమైన వివరణ పత్రం, ఇది కంపెనీ చట్టంలోని సెక్షన్ 25 (1) కింద నిర్వచించబడింది. పేరు సూచించినట్లుగా, డీమ్డ్ వివరణ పత్రం అనేది ఒక కంపెనీ యొక్క వివరణ పత్రంగా భావించే పత్రం. సాధారణంగా, ఒక కంపెనీ  తన స్టాక్ అమ్మకానికి సంబంధించిన ఏదైనా సమర్పణ ప్రజలకు ఉద్దేశించిన వివరణాత్మక పత్రం రూపంలో సమర్పించినప్పుడు అది వివరణ పత్రంగా పరిగణించబడుతుంది.

మరింత ప్రత్యేకంగా, SEBI జారీ చేసిన సమ్మతి నిబంధనలను దాటవేయడానికి ఒక కంపెనీ మధ్యవర్తి ద్వారా షేర్ల ను జారీ చేయాలనుకున్నప్పుడు డీమ్డ్ వివరణ పత్రం భావన ముఖ్యమైనది. వాణిజ్య బ్యాంక్, మరొక కంపెనీ లేదా జారీ చేసే హౌస్ వంటి మధ్యవర్తికి తన షేర్లు లేదా సెక్యూరిటీ లను కేటాయించడానికి లేదా అంగీకరించడానికి అంగీకరించినప్పుడు, ఆ షేర్లను అమ్మకానికి అందించే చివరి ప్రయోజనం కోసం, అమ్మకం కోసం సమర్పణ యొక్క పత్రం తయారు చేయబడుతుంది మధ్యవర్తి లేదా జారీ చేసే హౌస్. అమ్మకం కోసం సమర్పణ యొక్క పత్రం ఈ క్రింది రెండు షరతులలో దేనినైనా సంతృప్తిపరిస్తే దానిని డీమ్డ్ వివరణ పత్రం అంటారు:

షరతు 1: మధ్యవర్తి ద్వారా షేర్ల  కేటాయింపు నుండి ఆరు నెలల్లోగా మధ్యవర్తి ద్వారా ప్రజలకు అమ్మకానికి సమర్పణ చేయబడింది; లేదా

షరతు 2: తన షేర్లను మధ్యవర్తికి కేటాయించిన కంపెనీ మధ్యవర్తి ద్వారా అమ్మకానికి సమర్పణ చేసిన తేదీ వరకు షేర్ల కోసం ఎలాంటి పరిశీలనను స్వీకరించలేదు.

ఈ రెండు షరతులలో ఏవైనా నెరవేరితే, మధ్యవర్తి ద్వారా అమ్మకానికి సమర్పణ సమర్పించబడిన పత్రం మధ్యవర్తికి తన షేర్లను కేటాయించిన కంపెనీ యొక్క వివరణ పత్రంగా పరిగణించబడుతుంది. అటువంటప్పుడు, కంపెనీ వివరణ పత్రంకి వర్తించే విషయం మరియు బాధ్యత యొక్క అన్ని నిబంధనలు డీమ్డ్ వివరణ పత్రంకు కూడా వర్తిస్తాయి. ఇక్కడ డీమ్డ్ వివరణ పత్రం భావన యొక్క ఉద్దేశ్యం ఏమిటంటే, అమ్మకానికి సమర్పణ యొక్క పత్రాన్ని మధ్యవర్తి జారీ చేసినప్పటికీ, అది ఇప్పటికీ అసలు కంపెనీ జారీ చేసిన వివరణ పత్రంగా పరిగణించబడుతుంది. షేర్ల అసలు జారీదారుపై జవాబుదారీతనం గుర్తించడానికి ఇది సహాయపడుతుంది. 

ఉదాహరణ సహాయంతో వివరణ పత్రంగా పరిగణించబడే వాటిని అర్థం చేసుకోవడం

XYZ లిమిటెడ్ అనే కంపెనీ ఉందని అనుకుందాం, అది చట్టానికి జవాబుదారీగా ఉండకుండా లేదా SEBI జారీ చేసిన మార్గదర్శకాలను పాటించకుండానే ప్రజలకు తన షేర్లను జారీ చేయాలనుకుంటుంది.

ఈ ప్రయోజనం కోసం, XYZ లిమిటెడ్ తన షేర్లను జనవరి 2020 లో జారీ చేసే హౌస్ కి కేటాయించడానికి అంగీకరించింది. ఇక్కడ జారీ చేసే కంపెనీ ఒక అండర్ రైటింగ్ కంపెనీ. ఈ జారీ చేసే హౌస్ XYZ లిమిటెడ్ యొక్క షేర్లను అమ్మకానికి సమర్పణ  యొక్క పత్రం ద్వారా ప్రజలకు అందిస్తుంది. XYZ లిమిటెడ్ యొక్క షేర్లు ఇప్పుడు సాధారణ ప్రజలకు నేరుగా XYZ లిమిటెడ్ ద్వారా కాకుండా జారీ చేసే హౌస్ ద్వారా అందించబడుతున్నాయి. అమ్మకానికి సమర్పణ యొక్క ఈ పత్రం ఇప్పుడు XYZ లిమిటెడ్ యొక్క వివరణ పత్రంగా పరిగణించబడుతుంది.

XYZ లిమిటెడ్ తన షేర్లను నేరుగా సాధారణ ప్రజలకు అందించాలంటే, ఇది కంపెనీ చట్టంలోని సెక్షన్ 26 మరియు SEBI మార్గదర్శకాలకు అనుగుణంగా ఉండాలి. కానీ XYZ లిమిటెడ్ నియంత్రకం ఆచరణల నుండి మినహాయించబడాలని కోరుకుంటుంది కాబట్టి దాని షేర్లను నేరుగా ప్రజలకు జారీ చేయలేదు. ఏదేమైనా, భారతీయ చట్టాల ప్రకారం, ఒక కంపెనీ మరొక కంపెనీని ఉపయోగించినట్లయితే లేదా దాని షేర్లను ప్రజలకు జారీ చేయడానికి హౌస్ కి జారీ చేస్తే, జారీ చేసే కంపెనీ ను కంపెనీ ప్రతినిధిగా పరిగణిస్తారు మరియు జారీ చేసే హౌస్ జారీ చేసిన పత్రం డీమ్డ్ వివరణ పత్రంగా పరిగణించబడుతుంది XYZ లిమిటెడ్ కంపెనీ యొక్క డీమ్డ్ వివరణ పత్రం కింది రెండు షరతులలో ఒకదాన్ని నెరవేర్చాలి.

షరతు 1: జనవరి 2020 లో XYZ లిమిటెడ్ తన షేర్లను జారీ చేయడానికి లేదా దాని షేర్లను జారీ చేసే హౌసే కి కేటాయించినట్లయితే, ఆ షేర్లను 6 నెలల్లోపు ప్రజలకు అందించాలి. కాబట్టి, జారీ చేసే హౌస్ షేర్లను ఏప్రిల్ 2020 లో ప్రజలకు అందిస్తే, అది మొదటి షరతును నెరవేరుస్తుంది మరియు అమ్మకానికి సమర్పణ యొక్క పత్రాన్ని XYZ లిమిటెడ్ యొక్క వివరణ పత్రంగా పరిగణించవచ్చు.

షరతు 2: జారీ చేసే హౌస్ XYZ లిమిటెడ్ యొక్క షేర్లను ప్రజలకు అందించినప్పుడు, XYZ లిమిటెడ్ అప్పటికి దాని కోసం ఎటువంటి పరిశీలనను అందుకోకూడదు. ఆన్‌లైన్ అమ్మకపు ప్రక్రియ వలె. అమ్మకందారు తమ ఉత్పత్తులను ఆన్‌లైన్ కంపెనీ ల ద్వారా అమ్మినప్పుడు, వారి ఉత్పత్తులను అమ్మిన తర్వాత మరియు ఆ అమ్మకం ద్వారా ఆదాయం పొందిన తర్వాత మాత్రమే వారికి చెల్లింపు లభిస్తుంది. అదేవిధంగా, XYZ లిమిటెడ్ ప్రజలకు షేర్లను అందించే వరకు ఎలాంటి పరిశీలనను స్వీకరించకపోతే, రెండవ షరతు నెరవేరుతుంది.

ఈ షరతులలో ఏదైనా నెరవేరినట్లయితే, ఆ పత్రం XYZ లిమిటెడ్ యొక్క డీమ్డ్ వివరణ పత్రంగా మారింది.

వివరణ పత్రంలో డైరెక్టర్ ఎవరు అనే మరో ఆసక్తికరమైన ప్రశ్న ఇక్కడ తలెత్తుతుంది? జారీ చేసే హౌస్ ద్వారా వివరణ పత్రం అందించబడినందున, జారీ చేసే హౌస్ యొక్క డైరెక్టర్ డీమ్డ్ వివరణ పత్రంలో డైరెక్టర్‌గా భావించబడతారు.

కాబట్టి, ఒక కంపెనీ యొక్క వివరణ పత్రంగా ఒక పత్రాన్ని ఊహించడం అనేది డీమ్డ్ వివరణ పత్రం అని ఇప్పుడు చెప్పవచ్చు.

సారాంశముగా

ఒక వివరణ పత్రంలో కంపెనీ గురించి మరియు పెట్టుబడిదారులకు షేర్లను అందించే సమర్పణ గురించి వివరణాత్మక సమాచారం ఉంది. కాబట్టి, వివరణ పత్రం ఒక ముఖ్యమైన పత్రం. ఏదేమైనా, ఒక కంపెనీ మధ్యవర్తి లేదా అండర్ రైటర్ ద్వారా షేర్లను జారీ చేయడానికి ప్రయత్నిస్తే, మరియు అటువంటి సందర్భంలో వివరణ పత్రం కూడా అండర్ రైటర్ ద్వారా జారీ చేయబడితే, ప్రాస్పెక్టస్‌లో పేర్కొన్న నిబంధనలు మరియు షరతులకు ఎవరు బాధ్యత వహిస్తారనే దానిపై అస్పష్టత తలెత్తవ చ్చు. కంపెనీల చట్టంలోని డీమ్డ్ వివరణ పత్రంలో ఆలోచన నిర్దిష్ట పరిస్థితులు నెరవేరినంత వరకు, మధ్యవర్తి/అండర్ రైటర్ జారీ చేసిన వివరణ పత్రం అసలు కంపెనీ యొక్క వివరణ పత్రంగా పరిగణించబడుతుందని పేర్కొనడం ద్వారా ఈ సందిగ్ధతను తొలగిస్తుంది. ఇది కంపెనీల పబ్లిక్ జారీలో ఎక్కువ పారదర్శకతను తెస్తుంది.