આધાર ઈ-કેવાયસી: આધારને ઑનલાઇન કેવી રીતે વેરિફાઇ કરવું?

આજના ડિજિટલ યુગમાં એક મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજ, ઘણીવાર મેન્યુઅલ કેવાયસી વેરિફિકેશનની જરૂર પડે છે, જે બહુવિધ ફોટોકૉપી અને સ્વ-પ્રમાણીકરણનો સમાવેશ ધરાવે છે. તે એક મુશ્કેલ પ્રક્રિયા હોઈ શકે છે. આ પ્રક્રિયાને સરળ,ઝડપી બનાવવા માટે, આધાર ઈ કેવાયસી ડિજિટલ ઓળખની સ્વૈચ્છિક અને અવરોધ મુક્ત પદ્ધતિ પ્રદાન કરે છે.

ઑનલાઇન આધાર ઈ-કેવાયસી સાથે, વ્યક્તિઓ સરળતાથી તેમની ઓળખ ઇલેક્ટ્રોનિક રીતે સ્થાપિત કરી શકે છે, જે ભૌતિક દસ્તાવેજો અને પેપરવર્કની જરૂરિયાતને દૂર કરી શકે છે. આ ડિજિટલ વેરિફિકેશન પદ્ધતિ વધુ સુવિધાજનક હોવા ઉપરાંત વ્યક્તિઓ અને સંસ્થાઓ બંને માટે મૂલ્યવાન સમય પણ નોંધપાત્ર રીતે બચાવે છે.

આધાર ઈ-કેવાયસી પસંદ કરીને, વ્યક્તિઓ બહુવિધ ફોટોકૉપીઓ સબમિટ અને વેરિફાઇ કરવાની તેમજ દરેક ડૉક્યૂમેન્ટને સ્વ-પ્રમાણિત કરવાની જટિલ પ્રક્રિયાને ટાળી શકે છે. તેના બદલેતાત્કાલિક ઇલેક્ટ્રોનિક વેરિફિકેશન માટે તેમનો આધાર નંબર સુરક્ષિત અને કાર્યક્ષમ રીતે પ્રદાન કરી શકે છે.

ઓળખ માટેનો આ નવીન અભિગમ તેમની ઝડપ, કાર્યક્ષમતા અને ઉપયોગમાં સરળતાને કારણે લોકપ્રિયતા મેળવી છે. તે વિવિધ એપ્લિકેશનો માટે વેરિફિકેશન પ્રક્રિયાને સુવ્યવસ્થિત કરે છે, જેમ કે બેંક એકાઉન્ટ્સ ખોલવું, સિમ કાર્ડ્સ મેળવવું, સરકારી સેવાઓ મેળવવી અને વધુ.

વ્યક્તિઓને આધાર કેવાયસીને સમજવામાં અને વધુ મહત્વપૂર્ણ બનાવવામાં મદદ કરવા માટે અહીં એક વ્યાપક માર્ગદર્શિકા રજૂ કરી છે જે તમને સંપૂર્ણ પ્રક્રિયામાંથી પસાર કરે છે. આ માર્ગદર્શિકા પગલાંનું પાલન કરવા સાથે સૂચનો, મુખ્ય લાભો અને વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નોના જવાબો પ્રદાન કરે છે.

જાણો કે આધાર ઈ-કેવાયસી અમારા માહિતીપૂર્ણ બ્લૉગમાં વેરિફિકેશન પ્રક્રિયાને કેવી રીતે સુવ્યવસ્થિત કરે છે.

આધાર ઈ–કેવાયસી શું છે?

આધાર ઈ-કેવાયસી (ઇલેક્ટ્રોનિક નો યોર કસ્ટમર) એ ઓળખ વેરિફિકેશનની એક ડિજિટલ પદ્ધતિ છે જે ભારતીય અનન્ય ઓળખ પ્રાધિકરણ (યુઆઈડીએઆઈ) દ્વારા જારી કરાયેલ આધાર કાર્ડનો લાભ લે છે. તે લોકોને તેમની ઓળખને પ્રમાણિત કરવા અને તેમની જનસાંખ્યિકીય અને બાયોમેટ્રિક માહિતીને સુરક્ષિત અને કાર્યક્ષમ રીતે શેર કરવાની મંજૂરી આપે છે.

ઈ-કેવાયસી પોર્ટલ સાથે, આધાર વેરિફિકેશન સરળ છે. વ્યક્તિઓ તેમની આધારની વિગતો ઇલેક્ટ્રોનિક રીતે ઍક્સેસ કરવા માટે સેવા પ્રદાતાઓ, જેમ કે બેંકો, ટેલિકૉમ ઑપરેટરો અથવા સરકારી એજન્સીઓને અધિકૃત કરી શકે છે. આ મેન્યુઅલ પેપરવર્કની જરૂરિયાતને દૂર કરે છે, ભૂલોની સંભાવનાઓને ઘટાડે છે અને વેરિફિકેશન પ્રક્રિયાની ઝડપ અને સુવિધાને વધારે છે.

આધાર ઈ–કેવાયસી અને આધાર પ્રમાણીકરણ વચ્ચેનો તફાવત

આધાર ઈ-કેવાયસી અને આધાર પ્રમાણીકરણ બે વિશિષ્ટ પ્રક્રિયાઓ છે જે આધાર ઇકોસિસ્ટમમાં વિવિધ હેતુને સેવા આપે છે. અહીં બે વચ્ચેના મુખ્ય તફાવતો છે:

1.ડેટા શેર થઇ રહ્યો છે:

ઇ-કેવાયસી દરમિયાન, વ્યક્તિ શેર કરેલા ડેટા પર નિયંત્રણ ધરાવે છે અને સેવા આપનારા તેમના આધાર રેકોર્ડ્સમાંથી વિશિષ્ટ જનસાંખ્યિકીય માહિતીને ઍક્સેસ કરવા માટે અધિકૃત કરી શકે છે. આધાર કેવાયસી પ્રમાણીકરણમાં યુઆઈડીએઆઈ ડેટાબેઝમાં સ્ટોર કરેલી માહિતી સામે તેમની બાયોમેટ્રિક્સ (ફિંગરપ્રિન્ટ અથવા આઈરીસ સ્કૅન) અથવા ઓટીપી સાથે મૅચ કરી વ્યક્તિની ઓળખની ચકાસણીનો સમાવેશ થાય છે.. તેમાં પ્રમાણીકરણની સ્થિતિ (સફળ અથવા અસફળ) ઉપરાંત ડેટા શેરિંગનો સમાવેશ થતો નથી.

2.સંમતિની જરૂરિયાત:

આધાર ઈ-કેવાયસી માટે વ્યક્તિની જનસાંખ્યિકીય માહિતી સર્વિસ પૂરી પાડનાર સાથે શેર કરવા  સ્પષ્ટ સંમતિની જરૂર હોય છે. વ્યક્તિગત દરેક વિશિષ્ટ ટ્રાન્ઝૅક્શન અથવા સેવા માટે સંમતિ આપે છે. પરંપરાગત આધાર કેવાયસી માટે વ્યક્તિની સંમતિની પણ જરૂર છે, પરંતુ મુખ્યત્વે કોઈ વિશિષ્ટ ટ્રાન્ઝૅક્શન અથવા સેવા વિનંતી દરમિયાન તેમની ઓળખને વેરિફાઇ કરવી જરૂરી છે.

3.પ્રક્રિયાનો પ્રકાર:

આધાર ઈ-કેવાયસી એક વખતની પ્રક્રિયા છે જ્યાં વ્યક્તિ સેવા પ્રદાતાને ચોક્કસ હેતુ માટે તેમની આધાર વિગતો મેળવવા અને ઉપયોગ કરવા માટે અધિકૃત કરે છે. આધાર પ્રમાણીકરણ એ વ્યક્તિની ઓળખને માન્ય કરવા માટે દરેક ટ્રાન્ઝૅક્શન અથવા સેવા વિનંતી દરમિયાન કરવામાં આવતી રિયલ-ટાઇમ પ્રક્રિયા છે. પ્રમાણીકરણ સંબંધિત કોઈ ડેટા સેવા પૂરી પાડનાર દ્વારા સ્ટોર કરવામાં આવતી નથી.

આધાર ઈ–કેવાયસી વેરિફિકેશન કેવી રીતે પૂર્ણ કરવું?

આધાર ઈ-કેવાયસી વેરિફિકેશન ઑનલાઇન અથવા ઑફલાઇન કરી શકાય છે, જે પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવા માટે પેપરલેસ પદ્ધતિઓ રજૂ કરે છે.

આધાર ઈ-કેવાયસી ઑનલાઇન પ્રક્રિયા:

1. બાયોમેટ્રિક પ્રમાણીકરણ: સેવા પૂરી પાડનારને તમારું આધાર કાર્ડ પ્રદાન કરો, જે બાયોમેટ્રિક સ્કૅનરનો ઉપયોગ કરી તમારા ફિંગરપ્રિન્ટ અથવા રેટિનલ ઇમેજને કૅપ્ચર કરશે. યુઆઈડીએઆઈ તમારી ઓળખ સ્થાપિત કરવાવર્તમાન ડેટા સાથે તેમના ડેટાબેઝમાં આ ઇનપુટ સાથે મેળ ખાય છે.
2. મોબાઇલ ઓટીપી પ્રમાણીકરણ: સેવા પૂરી પાડનાર તમારું આધાર કાર્ડ રજૂ કરો, જે ઓટીપી આધારિત પ્રમાણીકરણ શરૂ કરશે. તમને તમારા રજિસ્ટર્ડ મોબાઇલ નંબર પર એક ઓટીપી પ્રાપ્ત થશે, જે તમે રજૂ કરેલ ડિવાઇસમાં દાખલ કરો છો. ત્યારબાદ યુઆઈડીએઆઈ સેવાપૂરી પાડનાર સાથે તમારી વિગતો શેર કરે છે.

આધાર ઈ–કેવાયસી ઑફલાઇન પ્રક્રિયા:

1.ક્યુઆર કોડ સ્કૅન કરી રહ્યા છીએ: સેવા પૂરી પાડનારા યુઆઈડીએઆઈ ડેટાબેઝને ઍક્સેસ કર્યા વગર ઑફલાઇન કેવાયસી વેરિફિકેશન માટે જનસાંખ્યિકીય માહિતી પ્રાપ્ત કરવાતમારા આધાર કાર્ડ પર ક્યુઆર કોડને સ્કૅન કરવા માટે મોબાઇલ સ્કૅનરનો ઉપયોગ કરી શકે છે.

2.પેપરલેસ ઑફલાઇન ઈ–કેવાયસી: અધિકૃત યુઆઈડીએઆઈ પોર્ટલની મુલાકાત લો અને ઓટીપી પ્રાપ્ત કરવા સુરક્ષા કોડ સાથે તમારું યુઆઈડી અથવા વીઆઈડી દાખલ કરો. તમારી વિગતો ધરાવતી આધાર એક્સએમએલ ફાઇલ ડાઉનલોડ કરો અને તેને સેવા આપનારને પૂરી પાડો. તેઓ ફાઇલમાં મશીન-વાંચી શકાય તેવી વિગતોનો ઉપયોગ કરીને તમારી ઓળખને વેરિફાઇ કરશે.

આધાર ઈ–કેવાયસીના ફાયદા શું છે? 

આધાર ઈ-કેવાયસી પેપરરહિત અને સમય અસરકારક હોવા ઉપરાંત વિવિધ ફાયદા પૂરા પાડે છે:

1.વેરિફાઇડ માહિતી: ઈ-કેવાયસી દ્વારા યુઆઈડીએઆઈના ડેટાબેઝમાંથી પ્રાપ્ત કરેલી માહિતી પહેલેથી જ વેરિફાઇ કરવામાં આવી છે, જે વધુ પ્રમાણીકરણની જરૂરિયાતને દૂર કરે છે.

2.સંમતિ–આધારિત: આધાર ઈ-કેવાયસી સંમતિ આધારિત અભિગમ પર કાર્ય કરે છે. તમે બાયોમેટ્રિક્સ અથવાઓટીપી દ્વારા તમારી સ્પષ્ટ સ્વીકૃતિ પ્રદાન કર્યા પછી જ તમારી વિગતો વિનંતી કરનાર પક્ષ સાથે શેર કરવામાં આવે છે.

3.વધારેલી સુરક્ષા: તમારી વ્યક્તિગત વિગતો સુરક્ષિત છે કારણ કે યુઆઈડીએઆઈ  ફક્ત નોંધાયેલ સંસ્થા અને અધિકૃત એજન્ટો માટે આધાર કેવાયસી ઑનલાઇન વેરિફિકેશન સુવિધાને ઍક્સેસ કરવાની પરવાનગી આપે છે. સેવા પૂરી પાડનાર દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા બાયોમેટ્રિક સ્કેનર્સની પણ ચકાસણી કરવામાં આવે છે, જે સુરક્ષાની અતિરિક્ત લેયર ઉમેરે છે.

4.સુરક્ષિત દસ્તાવેજ શેર કરવા: ઈ-કેવાયસી પ્રક્રિયા દરમિયાન શેર કરેલા ડિજિટલ દસ્તાવેજો સુરક્ષિત ચૅનલ દ્વારા પ્રેષિત કરવામાં આવે છે જે ગેરકાયદેસર પુનરાવર્તન અથવા અનધિકૃત ઍક્સેસના જોખમને ઘટાડે છે.

તમારી આધાર કેવાયસી સ્થિતિ કેવી રીતે ચેક કરવી?

જો તમે તમારા આધાર કેવાયસીનું  પાલન કરવાની સ્થિતિ વિશે અનિશ્ચિત છો તો તેને વેરિફાઇ કરવા માટે આ પગલાંનું પાલન કરો:

1.કેવાયસી રજિસ્ટ્રેશન એજન્સી (કેઆરએ) ની અધિકૃત વેબસાઇટની મુલાકાત લો.

2. તમારા પર્મનન્ટ એકાઉન્ટ નંબર (પીએએનન)ની માહિતી પ્રદાન કરો.

3.તમને તમારા કેવાયસીપાલન સંબંધિત ત્વરિત પુષ્ટિકરણ પ્રાપ્ત થશે. જો તમે પાલન કરતા નથી તો તમે આધાર-આધારિત બાયોમેટ્રિક વેરિફિકેશનનો ઉપયોગ કરી પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવા આગળ વધી શકો છો.

કઈ સંસ્થાઓ આધાર ઈ–કેવાયસીનો ઉપયોગ કરે છે? 

વિવિધ સંસ્થાઓમાં ગ્રાહકની ચકાસણી માટે આધાર ઈ-કેવાયસી લોકપ્રિય પસંદગી બની ગઈ છે. અહીં કેટલાક ક્ષેત્રો છે જે આ પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરે છે:

1.બેંકો અને મ્યુચ્યુઅલ ફંડ હાઉસ

2.રેલ્વે

3.ટ્રેડિંગ એકાઉન્ટ

4.સ્ટૉકબ્રોકર્સ

4.સ્ટૉક એક્સચેન્જ

5.કેવાયસી નોંધણી એજન્સીઓ

6.એલપીજી સેવા પૂરી પાડનાર

સંક્ષિપ્ત માહિતી

ઑનલાઇન આધાર ઈકેવાયસી વેરિફિકેશન વ્યક્તિની ઓળખ અને વ્યક્તિગત માહિતીને પ્રમાણિત કરવા માટે સુવિધાજનક અને સુરક્ષિત પદ્ધતિ પ્રદાન કરે છે. યુઆઈડીએઆઈ પોર્ટલ દ્વારા પ્રદાન કરેલા પગલાં અનુસારની પ્રક્રિયાનું પાલન કરી, વપરાશકર્તા સરળતાથી તેમની આધાર વિગતોને ઑનલાઇન ચકાસી શકે છે.

FAQs