શું ખોટ-કમાણીનો સ્ટોક જેની સાથે તમે અટકી ગયા છો તે તમને કર બચાવવામાં મદદ કરી શકે છે? તેનો જવાબ છે- હા, ટેક્સ-લૉસ હાર્વેસ્ટિંગ વ્યૂહરચનાથી કર બચાવી શકાય છે અને તે કેવી રીતે કાર્ય કરે છે તે અહીં સમજો.
ટેક્સ-લૉસ હાર્વેસ્ટિંગ એક વ્યૂહરચના છે જ્યાં કરપાત્ર નફાને ઘટાડવા માટે મૂડી લાભને મૂડી નુકસાન સામે ગોઠવવામાં આવે છે.
આ એપ્રિલ 2018 થી ગતિ પ્રાપ્ત કરી છે, જ્યારે સ્ટૉક્સની વેચાણ પર લાંબા ગાળાના મૂડી લાભ ₹1 લાખથી વધુ અને તેનાથી વધુ કરપાત્ર કરપાત્ર કરવામાં આવ્યા હતા. એક વર્ષથી ઓછા (ટૂંકા ગાળાના મૂડી લાભ) માટે આયોજિત સંપત્તિઓ પર કરેલા મૂડી લાભો પર 15 ટકા કર લગાવવામાં આવે છે.
ટેક્સ લૉસ હાર્વેસ્ટિંગ કેવી રીતે કામ કરે છે તે અહીં આપેલ છે
- એવા સ્ટૉક્સને ઓળખો કે જેમાં સતત ઘટાડો થઇ રહ્યો છે અને જે મૂલ્ય ગુમાવ્યું છે એ ટૂંક સમયમાં પુનઃ પ્રાપ્ત કરી શકે એમ નથી. તેને વેચો અને નુકસાન ભોગવો.
- પોર્ટફોલિયો પર તમે કરેલા મૂડી લાભ સામે મૂડી નુકસાન ઑફસેટ કરી શકાય છે. નોંધ કરો, લાંબા ગાળાના મૂડી નુકસાન માત્ર લાંબા ગાળાના મૂડી નુકસાન સામે જ બંધ કરી શકાય છે, પરંતુ ટૂંકા ગાળાના મૂડી નુકસાનને સ્ટૉક્સ પર ટૂંકા ગાળા અને લાંબા ગાળાના મૂડી લાભ સામે નક્કી કરી શકાય છે. પોર્ટફોલિયોના સેક્ટરલ બૅલેન્સને જાળવી રાખવા માટે નુકસાનથી કરવાથી પ્રાપ્ત થયેલ આવકમાંથી રોકાણકારો તે જ ક્ષેત્રમાંથી શેર પણ ખરીદી શકે છે.
- હવે, ચોખ્ખી મૂડી લાભ પર ચૂકવવાપાત્ર કરની ગણતરી કરો.
ટેક્સ હાર્વેસ્ટિંગ કેવી રીતે કામ કરે છે તેના ઉદાહરણ
ચાલો આપણે બે પરિસ્થિતિઓ વચ્ચેના ઉદાહરણની સહાયતા સાથે તુલના કરીએ જ્યાં આપણે ટેક્સ-લૉસ હાર્વેસ્ટિંગ કરીએ છીએ અને આપણે નથી કરી રહ્યા,, ત્યાં વ્યૂહરચના કેટલી અસરકારક છે.
આ સરળ અનુમાનિત ઉદાહરણમાં, આપણે માની લઈએ કે શ્રી પ્રકાશના પોર્ટફોલિયોમાં આપણે બે સ્ટૉક્સ ધરાવીએ. સ્ટૉક એ અને સ્ટૉક બી. તેમણે 1 જાન્યુઆરી 2019ના રોજ રૂ. 400 પર સ્ટૉક એ અને સ્ટૉક બી ખરીદ્યો..
25 માર્ચ 2019 ના રોજ, તેઓ સ્ટોકનું રૂ. 250 પર ટ્રેડિંગ કરી રહ્યા હતા અને સ્ટૉક બી રૂ. 800 સુધી પહોંચી ગયો
વર્ષના અંતમાં, સ્ટૉકની કિંમત રૂ. 450 સુધી વધી ગઈ અને સ્ટૉક બી રૂ. 850 સુધી વધી ગઈ.
ટૂંકા ગાળાનો મૂડી લાભ (એસટીસીજી) હવે અહીં દર્શાવામાં આવ્યો છે.
કુલ નફો= સ્ટૉક ‘એ‘ + સ્ટોક ‘બી‘ નાં નફા પર નફો
=રૂ. 50 + રૂ. 250.
=રૂ.300.
હવે આપણે બે પરિસ્થિતિઓનો વિચાર કરીશું, જ્યાં શ્રી પ્રકાશે એવા સ્ટૉકને વેચી દીધો જેની કિંમતો ઘટી રહી હતી અને અન્ય પરિસ્થિતિમાં જોઈએ કે જ્યારે તે પોતાની પુસ્તકો પર સ્ટૉક રાખવાનું ચાલુ રાખે છે ત્યારે કર શું થાય છે (અને કર નુકસાન થવાનું લાગુ થયું નથી).
ચાલો આપણે જોઈએ કે ટેક્સ-લૉસ હાર્વેસ્ટિંગ વ્યૂહરચના લાગુ કર્યા વિનાનાંકર ક્યાં છે-
કારણ કે તેમણે કોઈ નુકસાન કર્યુંનથી, તેથી મૂડી કર એસટીસીજીના 15 ટકા અથવા રૂ. 300 જે રૂ. 45 છે.
ચાલો જોઈએ કે જ્યારે તેણે સ્ટોક એ પર નુકસાન થયું હતું ત્યારે તેનો કર શું હતો.એમ માનીને ચાલીએ કે તેણે સ્ટોક ‘એ’ વેચી દીધો અને રૂ. ૧૫૦ ની નુકસાન કર્યું. (તમે વેચેલા પૈસાથી તે જ ક્ષેત્રના શેર્સ બુક કરી શકો છો).ત્યારબાદ, વર્ષના અંતમાં, કુલ મૂડી લાભમાંથી મૂડી નુકસાનને સમાયોજિત કર્યા પછી તમારો ચોખ્ખોલાભ રૂ. 150 હશે.
(કુલ મૂડી લાભ રૂ. 300- મૂડી નુકસાન રૂ. 150)
હવે તમારા નેટ કેપિટલ ગેઇન્સ પર 15 ટકા એસટીસીજી જે માત્ર રૂ. 22.5 છે.
નિષ્કર્ષ:
ટેક્સ-લૉસ હાર્વેસ્ટિંગ વગર, તમારા ટેક્સ રૂ. 45 છે. ટેક્સ-લૉસ હાર્વેસ્ટ થયા પછી, કરની રકમ રૂ. 22.5 સુધી ઘટી ગઈ છે.
આ રીતે, ટેક્સ હાર્વેસ્ટિંગ વ્યૂહરચનાનો ઉપયોગ કરીને, તમે માત્ર તમારા ટેક્સ આઉટગોને ઘટાડી શકતા નથી પરંતુ સંભવિત નુકસાન-નિર્માણની સ્થિતિમાંથી પણ બહાર નીકળી શકો છો.
