ప్రాక్టికల్ గా ప్రతి ఇన్వెస్టర్ ‘ఎన్ఎస్డిఎల్’ మరియు సిడిఎస్ఎల్’ అనే పదాలను చూశారు. ఒకరు వారి డిమాట్ అకౌంట్లను తెరిచినప్పుడు ఈ పదాలు సాధారణంగా వినిపిస్తాయి. ఈ పదాల భావం ఏమిటి మరియు ఎన్ఎస్డిఎల్ మరియు సిడిఎస్ఎల్ మధ్య వ్యత్యాసం గురించి అర్థం చేసుకోవడం ముఖ్యం. ‘సిడిఎస్ఎల్’ అనేది ‘సెంట్రల్ డిపాజిటరీ సెక్యూరిటీస్ లిమిటెడ్’ కోసం చిన్న రూపం, ‘ఎన్ఎస్డిఎల్’ అనేది ‘నేషనల్ సెక్యూరిటీస్ డిపాజిటరీ లిమిటెడ్ కోసం చిన్న రూపం.’ సిడిఎస్ఎల్ మరియు ఎన్ఎస్డిఎల్ అనేవి రెండూ ఎలక్ట్రానిక్ కాపీలుగా స్టాక్స్, బాండ్లు, ఇటిఎఫ్ లు మరియు అనేక రకాల సెక్యూరిటీలను కలిగి ఉండడానికి భారత ప్రభుత్వం ద్వారా రిజిస్టర్ చేయబడిన డిపాజిటరీలు.
ఎన్ఎస్డిఎల్ మరియు సిడిఎస్ఎల్ యొక్క ఫంక్షన్
సిడిఎస్ఎల్ మరియు ఎన్ఎస్డిఎల్ రెండూ డిపాజిటరీలుగా పనిచేస్తాయి. అంటే అవి సెక్యూరిటీలు, ఫైనాన్షియల్ సాధనాలు మరియు డిమెటీరియలైజ్డ్ లేదా ఎలక్ట్రానిక్ రూపంలో పెట్టుబడి యొక్క స్టాక్స్ కలిగి ఉన్న పరిపాలనా సంస్థలు. వారి డిపి లేదా డిపాజిటరీ పాల్గొనేవారి ద్వారా, ఒక ఇన్వెస్టర్ డిపాజిటరీకి ఒక అభ్యర్థనను చేయవచ్చు. సాధారణంగా, సిడిఎస్ఎల్ మరియు ఎన్ఎస్డిఎల్ రెండూ ఇన్వెస్టర్ల కోసం బ్యాంకులుగా పనిచేస్తాయి. అవి డబ్బు కాకుండా బాండ్లు, షేర్లు, ఫైనాన్షియల్ సాధనాలు మరియు మరెన్నో ఆస్తుల కోసం కలిగి ఉంటాయి. ఇది ఈ స్టాక్స్, బాండ్లు మరియు ఇతర డిబెంచర్ల యాజమాన్యాన్ని ఒక సౌకర్యవంతమైన ఎలక్ట్రానిక్ రూపంలో చూడటానికి అనుమతిస్తుంది.
వాటి భౌతిక రూపంలో నిర్వహించబడుతున్న ఫైనాన్షియల్ సాధనాలవలన అనేక ప్రమాదాలు ఉన్నాయి. ఎన్ఎస్డిఎల్ మరియు సిడిఎస్ఎల్ రెండూ డబ్బును నిల్వ చేయడానికి ఒక బ్యాంకుకు ప్రతిగా తమ మార్కెట్ ఆర్జనలను నిల్వ చేయడానికి ఎలక్ట్రానిక్ వ్యవస్థలను అందిస్తాయి. గతంలోని భౌతిక షేర్ సర్టిఫికెట్ల నిర్వహణ మరియు బదిలీలో ప్రమేయంగల అపాయాలు మరియు అసౌకర్యాలను తొలగించడానికి ఇది సహాయపడింది. ఇంకా, సిడిఎస్ఎల్ మరియు ఎన్ఎస్డిఎల్ వంటి డిపాజిటరీ సేవలు లావాదేవీల వ్యయం మరియు అటువంటి లావాదేవీల ప్రాసెసింగ్ సమయాన్ని తగ్గించడానికి సహాయపడ్డాయి. ట్రేడింగ్ అనేది ఎలక్ట్రానిక్ కావడం వలన పెట్టుబడి పెట్టే ప్రపంచంలో పెరుగుదలను సృష్టించడానికి సహాయపడింది.
ఎన్ఎస్డిఎల్ మరియు సిడిఎస్ఎల్ మధ్య వ్యత్యాసం
అవి చాలావారకు సారూప్యమైనవి అయినప్పటికీ, ఎన్ఎస్డిఎల్ మరియు సిడిఎస్ఎల్ మధ్య వ్యత్యాసాల కొన్ని అంశాలు ఇక్కడ ఉన్నాయి.
– ఎన్ఎస్డిఎల్ మరియు సిడిఎస్ఎల్ మధ్య అతిపెద్ద వ్యత్యాసం ఏంటంటే జాతీయ స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ లో విక్రయించబడే స్టాక్స్, ఇటిఎఫ్ లు, బాండ్లు మొదలైన ఎలక్ట్రానిక్ కాపీలను ఉంచడానికి జాతీయ సెక్యూరిటీల డిపాజిటరీ లిమిటెడ్ పనిచేస్తుంది. ప్రత్యామ్నాయంగా, సెంట్రల్ డిపాజిటరీ సెక్యూరిటీస్ లిమిటెడ్ బాండ్ల యొక్క ఎలక్ట్రానిక్ కాపీలను ముంబై స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ లో వర్తకం చేయడానికి పనిచేస్తుంది. అందువల్ల, ఎన్ఎస్ఇ అనేది నేషనల్ సెక్యూరిటీస్ డిపాజిటరీ లిమిటెడ్ పనిచేసే చోటు, అయితే బిఎస్ఇ అనేది సెంట్రల్ డిపాజిటరీ సెక్యూరిటీస్ లిమిటెడ్ పనిచేసే చోటు.
– అదనంగా, నేషనల్ సెక్యూరిటీస్ డిపాజిటరీ లిమిటెడ్ 1996 లో చేర్చబడిన భారతదేశం యొక్క చాలా మొదటి ఎలక్ట్రానిక్ డిపాజిటరీగా స్థాపించబడింది. ఇది సెంట్రల్ డిపాజిటరీ సెక్యూరిటీస్ లిమిటెడ్ కంటే కొద్దిగా పాతది, ఇది భారతదేశంలో ఇన్వెస్టర్ల కోసం స్థాపించబడిన రెండవ అధికారిక డిపాజిటరీ. సిడిఎస్ఎల్ 1999 లో స్థాపించబడింది.
– ఎన్ఎస్డిఎల్ భారతదేశం యొక్క ‘నేషనల్ స్టాక్ ఎక్స్చేంజ్’ ద్వారా ప్రోత్సహించబడుతుంది. నేషనల్ సెక్యూరిటీస్ డిపాజిటరీ లిమిటెడ్ భారతదేశపు ప్రీమియర్ బ్యాంకులు మరియు ఇండస్ట్రియల్ డెవలప్‌మెంట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా మరియు యూనిట్ ట్రస్ట్స్ ఆఫ్ ఇండియా వంటి ఫైనాన్షియల్ ఇన్‌స్టిట్యూషన్‌ల ద్వారా కూడా ప్రోత్సహించబడుతుంది. ప్రత్యామ్నాయంగా, బాంబే స్టాక్ ఎక్స్చేంజ్ మరియు స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా సెంట్రల్ డిపాజిటరీ సెక్యూరిటీస్ లిమిటెడ్‌ను ప్రోత్సహిస్తాయి. కొన్ని ముఖ్యమైన సంస్థలను పేరు చెప్పాలంటే హెచ్‌డిఎఫ్‌సి బ్యాంక్, బ్యాంక్ ఆఫ్ బరోడా, బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా మరియు స్టాండర్డ్ చార్టర్డ్ బ్యాంక్ వంటి ఇతర ప్రీమియర్ బ్యాంకులు మరియు ఆర్థిక సంస్థలు కూడా సిడిఎస్ఎల్‌ను ప్రోత్సహిస్తాయి.
– సక్రియ యూజర్ల పరంగా, తాజా డేటా మార్చ్ 2018, మార్చి 2018 నాటికి, సెంట్రల్ డిపాజిటరీ సెక్యూరిటీస్ లిమిటెడ్ 1.1 కోట్ల యాక్టివ్ అకౌంట్లను కలిగి ఉందని సూచిస్తుంది, అయితే నేషనల్ సెక్యూరిటీస్ డిపాజిటరీ లిమిటెడ్ దాదాపు 1.5 కోట్ల యాక్టివ్ అకౌంట్లను కలిగి ఉంది.
ఎన్ఎస్డిఎల్ లేదా సిడిఎస్ఎల్: ఏది మంచిది?
పైన వివరణ ఇచ్చినట్లుగా, వారు పనిచేసేచోట కాకుండా, సిడిఎస్ఎల్ మరియు ఎన్ఎస్డిఎల్ మధ్య ఎంతో వ్యత్యాసం లేదు. రెండు డిపాజిటరీలు భారత ప్రభుత్వం ద్వారా రిజిస్టర్ చేయబడతాయి, సెక్యూరిటీలు మరియు ఎక్స్చేంజ్ బోర్డ్ ఆఫ్ ఇండియా ద్వారా నియంత్రించబడతాయి మరియు వాటి స్టాక్స్ యొక్క ఎలక్ట్రానిక్ కాపీలను కలిగి ఉన్న పెట్టుబడిదారులకు చాలా వరకు ఒకేరకమైన సేవలను అందిస్తాయి. ఒక పెట్టుబడిదారు దృష్టి నుండి, ఈ సేవలు పరస్పరం మార్చదగినవి. ఏది మంచిది, అందువల్ల ఏంటంటే, వారి వ్యాపారం కోసం వారు ప్రాథమికంగా ఏ స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ కోసం చూస్తున్నారు అనేది ప్రశ్ననుబట్టి ఉంటుంది.
చివరికి, ఏ డిపాజిటరీ ఉత్తమం అనే కూడా కొంతవరకు వ్యర్ధం. ఒక పెట్టుబడిదారుడు వారు వారి డిమాట్ ఖాతాను తెరవడానికి ఏ డిపాజిటరీ కావాలి అనేదానికి సంబంధించి వారికి ఏ ప్రమేయం ఉండదు. పెట్టుబడిదారు బ్రోకరేజ్ లేదా వారి డిపాజిటరీ పాల్గొనేవారు ఈ నిర్ణయాన్ని నిర్ణయిస్తారు. డిమాట్ ఖాతాను తెరవడానికి డిపాజిటరీ మరింత సౌకర్యవంతంగా యాక్సెస్ చేయదగిన మరియు ఆర్థిక విషయాన్ని పోల్చడం ద్వారా, డిపాజిటరీ పాల్గొనేవారు లేదా బ్రోకర్ ఎన్ఎస్డిఎల్ లేదా సిడిఎస్ఎల్ మధ్య ఎంచుకుంటారు. వారి కస్టమర్ల తరపున, బ్రోకర్లు ఈ డిపాజిటరీలలో ఎవరి నుండైనా క్రెడిట్ లేదా డెబిట్ సెక్యూరిటీలు డెబిట్ చేయవచ్చు, అయితే అలా చేయడానికి వారికి అనుమతి ఇచ్చే ఒక అటార్నీ ద్వారా వారికి అందచేయబడిన చెల్లుబాటు అయ్యే పవర్ వారు కలిగి ఉండాలి.
